Potencjał polskiej wsi w turystyce
Wieś zajmuje około 93 proc. powierzchni Polski. To nie tylko grunty rolne i lasy, ale także bogactwo krajobrazowe i kulturowe, które coraz częściej staje się podstawą oferty turystycznej. Polskie obszary wiejskie wyróżniają się różnorodnością środowiska, tradycjami, a także autentycznością życia codziennego, której tak bardzo brakuje mieszkańcom dużych miast.
W ostatnich latach agroturystyka stała się jedną z najszybciej rozwijających się form turystyki krajowej. Jak wskazują dane GUS, na koniec 2024 r. w Polsce funkcjonowało ponad 8,5 tys. gospodarstw agroturystycznych, przyjmujących rocznie setki tysięcy gości. Najwięcej z nich działa w województwach małopolskim, warmińsko-mazurskim i podkarpackim
Dla wielu gospodarstw agroturystyka jest sposobem na dywersyfikację źródeł dochodów i zwiększenie odporności ekonomicznej wobec wahań cen na rynkach rolnych. Jednocześnie sprzyja zachowaniu lokalnych tradycji, promocji kuchni regionalnej i wzmacnianiu więzi społecznych.
Projekt „Odpoczywaj na wsi”
Inicjatywa MRiRW, realizowana od kilku lat, ma na celu budowanie wizerunku wsi jako atrakcyjnego produktu turystycznego. Kampania obecna jest na targach turystycznych, w mediach, a także podczas wydarzeń plenerowych. Promuje lokalną gościnność, kuchnię, rzemiosło i tradycje, a także nowoczesne formy wypoczynku – od turystyki aktywnej, przez edukacyjną, po prozdrowotną.
Projekt pełni podwójną rolę. Z jednej strony zachęca turystów do odkrywania polskiej wsi, z drugiej – inspiruje rolników do wykorzystania posiadanego potencjału i otwierania się na nowe formy działalności gospodarczej.
Nie bez znaczenia jest także aspekt edukacyjny. W ramach kampanii organizowane są konkursy plastyczne dla dzieci i młodzieży, a także działania promujące ekologiczne rolnictwo i zrównoważony rozwój.
Wsparcie finansowe – LEADER i fundusze WPR
Sam marketing nie wystarczy – potrzebne są realne instrumenty finansowe. Tutaj kluczową rolę odgrywa interwencja I.13.1 LEADER/RLKS w ramach Planu Strategicznego Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023–2027 (PS WPR 2023-2027).
Dzięki Lokalnym Grupom Działania (LGD) rolnicy mogą uzyskać wsparcie w wysokości:
- do 150 tys. zł na dostosowanie małego gospodarstwa rolnego do świadczenia usług z zakresu agroturystyki
- do 500 tys. zł na rozwój usług z zakresu agroturystyki albo zagród edukacyjnych świadczonych w małym gospodarstwie,
dofinansowanie do 85% kosztów kwalifikowanych dla rolników.LGD wspierają także lokalnych przedsiębiorców realizujących projekty obejmujące świadczenie usług turystycznych i hotelarskich na obszarach wiejskich, przy czym poziom dofinansowania w tym przypadku nie przekracza 65% kosztów kwalifikowalnych.
W praktyce oznacza to możliwość adaptacji budynków, tworzenia bazy noclegowej, organizacji warsztatów edukacyjnych, zakupu sprzętu czy budowy infrastruktury rekreacyjnej.
LGD wspierają także małą infrastrukturę publiczną – place zabaw, ścieżki rowerowe, punkty widokowe – co zwiększa atrakcyjność całego regionu. Co istotne, coraz częściej LGD mają charakter wielofunduszowy, łącząc środki PS WPR 2023-2027 z innymi programami.Dzięki temu powstają kompleksowe projekty wzmacniające lokalną gospodarkę.
Zagrody edukacyjne – integracja rolnictwa i edukacji
Jednym z dynamicznie rozwijających się elementów turystyki wiejskiej są zagrody edukacyjne. To gospodarstwa, które łączą działalność rolniczą z edukacją dzieci, młodzieży i dorosłych. Uczestnicy takich wizyt poznają proces powstawania żywności, tradycyjne rzemiosło czy tajniki hodowli zwierząt.
Na koniec 2024 r. działało w Polsce ponad 350 zagród edukacyjnych, a liczba ta stale rośnie. Dla rolników to nie tylko dodatkowe źródło dochodu, ale również prestiż oraz budowanie wizerunku wsi jako miejsca otwartego i nowoczesnego.
Agroturystyka jako element spójności społecznej
Rozwój agroturystyki to nie tylko wsparcie ekonomiczne, ale również wzmocnienie kapitału społecznego. Wspólne projekty sprzyjają integracji mieszkańców wsi, odradzaniu się lokalnych tradycji i przekazywaniu ich kolejnym pokoleniom.
Co ważne, agroturystyka kształtuje także postawy ekologiczne. Turyści uczą się szacunku do przyrody, poznają zasady zrównoważonego rolnictwa i doceniają znaczenie lokalnej żywności. Rolnicy z kolei stają się ambasadorami idei „od pola do stołu”, wzmacniając świadomość konsumencką.
Wyzwania i kierunki rozwoju
Choć potencjał jest ogromny, przed sektorem agroturystyki stoi kilka wyzwań:
- konieczność profesjonalizacji usług i dostosowania ich do oczekiwań współczesnych turystów,
- potrzeba dywersyfikacji oferty – np. pobyty tematyczne, warsztaty kulinarne, turystyka zdrowotna,
- rozwój nowoczesnych kanałów promocji i komunikacji (media społecznościowe platformy rezerwacyjne)
- zapewnienie odpowiednich standardów bezpieczeństwa i higieny.
Przyszłość agroturystyki będzie opierać się na specjalizacji i wyróżnikach – gospodarstwa muszą znaleźć własną niszę, która odróżni je na rynku.
Podsumowanie
Projekt „Odpoczywaj na wsi” należy traktować nie tylko jako kampanię marketingową, ale jako element szerszej strategii modernizacji i dywersyfikacji polskiej wsi. W połączeniu z instrumentami finansowymi WPR i aktywnością Lokalnych Grup Działania tworzy on realne możliwości rozwoju dla gospodarstw rolnych.
Agroturystyka przestaje być dodatkiem – staje się integralną częścią gospodarki wiejskiej, wspierającą zarówno dochody rolników, jak i kapitał społeczny. W dłuższej perspektywie może stać się jednym z filarów nowoczesnej wsi: konkurencyjnej, otwartej i atrakcyjnej dla kolejnych pokoleń.
Materiał Promocyjny
