Samoloty w Europie spóźnione o 15 milionów minut

– W tej chwili rynek lotniczy w Polsce i Europie świetnie się rozwija, w Polce w szczególności. Tutaj i w całym regionie Europy Środkowo-Wschodniej ruch lotniczy rośnie najbardziej, wzrosty są dwucyfrowe. Polska jest pod tym względem liderem. Patrząc przyszłościowo, to właśnie w tym regionie tkwi największy potencjał, ale i największe wyzwania – mówi agencji informacyjnej Newseria Biznes członek zespołu Komisji Europejskiej ds. żeglugi powietrznej (Performance Review Body), Magdalena Jaworska.

Jak wynika z danych ACI Europe, europejskie lotniska obsłużyły w ubiegłym roku 2,3 miliarda pasażerów, co stanowiło wzrost o 6,1 procent. Polskie porty lotnicze notują jednak dwukrotnie wyższą dynamikę wzrostu niż europejska średnia. W zeszłym roku obsłużyły w sumie 45,7 miliona podróżnych, czyli o 14 procent więcej w stosunku do poprzedniego – wynika z danych ULC.

Pierwsze półrocze tego roku było równie udane. Jak poinformował Związek Regionalnych Portów Lotniczych, polskie lotniska od stycznia do czerwca obsłużyły 22,3 miliona pasażerów, z czego 38 procent przypadło na największe warszawskie Lotnisko Chopina, a 62 procent na porty regionalne. Te odprawiły w sumie w sumie 13,7 miliona podróżnych, czyli o ponad 950 tysięcy (7,5 procent) więcej w porównaniu z tym samym okresem rok wcześniej i było to najlepsze jak dotąd półrocze w historii polskich portów regionalnych. Co istotne, w tym samym czasie średnia dynamika ruchu pasażerskiego w europejskich lotniskach według ACI Europe wyniosła 4,4 procent.

Z prognoz ULC wynika, że w 2019 roku łączna liczba pasażerów polskich lotnisk powinna już przekroczyć 50 milionów. Z kolei do 2035 roku przy utrzymaniu dotychczasowej dynamiki wzrostu ta liczba się podwoi i sięgnie już 100 milionów pasażerów. Jak podkreśla Magdalena Jaworska, tak duża dynamika to dla rynku lotniczego dobra wiadomość, ale i szereg wyzwań.

– Przede wszystkim są to wyzwania związane z tym, że coraz więcej samolotów lata naszą przestrzenią. To oczywiście pożądane, bo tak naprawdę o to przecież chodzi, żeby tych samolotów latało więcej. Ale to wymaga szczególnego przygotowania z punktu widzenia kadr i technologii. Z punktu widzenia zarządzania ruchem lotniczym nie uciekniemy od technologii i wielu rzeczy nie będziemy w stanie robić dalej tak, jak przez ostatnich 50 lat – podkreśla Magdalena Jaworska.

Jak ocenia, wiele innowacyjnych rozwiązań technologicznych dla lotnictwa, związanych chociażby z wykorzystaniem sztucznej inteligencji, jest już dostępnych, ale wciąż nie są wdrażane ani w Polsce, ani w Unii Europejskiej – z kilku powodów. Pierwszym jest przekonanie, że powinno to zostać zrobione wspólnie przez poszczególne państwa członkowskie UE.

– Wspólnie nie oznacza, że będziemy ze sobą konkurować, że ktoś zniknie z rynku. I tak długo, jak nie ma co do tego przekonania i wystarczającego zaufania pomiędzy poszczególnymi krajami, tak długo niestety pewne rzeczy stoją w miejscu – mówi Magdalena Jaworska. – Najważniejsza rzecz to zaufanie między poszczególnymi partnerami na tym rynku. Zaufanie, które doprowadzi do tego, że będziemy w stanie nawzajem świadczyć sobie różnego rodzaju usługi, które dzisiaj są podzielone stosownie do granic. Z jednej strony to przewaga Europy, że pomimo tych wszystkich granic naprawdę płynnie zarządzamy ruchem lotniczym, ale z drugiej tych granic jest trochę za dużo. I to jest dziś największe wyzwanie, żeby pewnego rodzaju procesy odbywały się wspólnie.

Cyfryzacja i nowe technologie w lotnictwie przede wszystkim zwiększą bezpieczeństwo i usprawnią zarządzanie ruchem (dla przykładu PAŻP planuje w 2020 roku w podwarszawskich Regułach budowę centrum operacji lotniczych, które będzie przetwarzać dane o ruchu lotniczym dzięki big data). Z drugiej strony mogą też poprawić komfort pasażerów, na przykład dzięki wykorzystaniu biometrii czy automatyzacji odpraw na lotniskach.

Szybki rozwój rynku lotniczego rodzi też konieczność inwestycji w infrastrukturę. Przedsiębiorstwo Państwowe Porty Lotnicze (jest właścicielem Lotniska Chopina w Warszawie, portów w Radomiu i Zielonej Górze oraz ma udziały w 10 innych) realizuje wielomilionowy program inwestycyjny, w ramach którego między innymi przeznaczy około 400 milionów złotych na budowę terminala pasażerskiego lotniska w Radomiu, wydłużenie pasa startowego, powiększenie płyty postojowej i modernizację dróg kołowania dla samolotów. Port w Radomiu ma odciążyć warszawskie Lotnisko Chopina i obsługiwać na początku około 3 miliony pasażerów rocznie. Z kolei na stołecznym lotnisku planowane są inwestycje (między innymi rozbudowa strefy non-Schengen do obsługi lotów międzykontynentalnych), które mają zwiększyć jego przepustowość. Kolejne 110 milionów złotych PPL wyda też na rozbudowę terminala i infrastruktury lotniska Szczecin-Goleniów, w którym spółka ma udziały.

Jak podkreśla Magdalena Jaworska, wyzwaniem wciąż pozostaje usprawnienie zarządzania przestrzenią powietrzną nad Europą, co wymaga między innymi lepszej koordynacji pomiędzy krajami UE. Przykładem takiej współpracy jest przejęcie przez Polską Agencję Żeglugi Powietrznej na prośbę Eurocontrol (organizacja zrzeszająca unijne agencje kontroli ruchu lotniczego) części europejskiego ruchu lotniczego. PAŻP przejęła część ruchu ze wschodnich Niemiec, średnio to 100-150 samolotów dziennie.

Zatłoczone niebo nad Europą to jedna z głównych przyczyn opóźnień (obok warunków pogodowych i braków kadrowych – zarówno kontrolerów ruchu, jak i obsługi naziemnej). Według danych KE w ubiegłym roku na europejskim niebie odbyło się około 11 milionów lotów. Średnio co piąty był opóźniony, a około 50 tysięcy pasażerów miało lot opóźniony o co najmniej 2 godziny. Tylko jednego dnia, 7 września ubiegłego roku, nad Europą zanotowano ponad 37 tysięcy samolotów.