Betlej: Planujesz sezon turystyczny 2019? Pamiętaj o wyborach

Sprzedaż wycieczek dość wyraźnie hamuje – od tego stwierdzenia zaczyna coponiedziałkowe podsumowanie wydarzeń w turystyce wyjazdowej prezes Instytut Badań Rynku Turystycznego Traveldaty Andrzej Betlej. Powołuje się przy tym na raport Polskiego Związku Organizatorów Turystyki ze sprzedaży wycieczek w przedostatnim tygodniu. Można z niego wyczytać drugi już raz z rzędu „dość głęboki spadek sprzedaży wycieczek” (tydzień do tygodnia). Był on nawet nieco większy niż odnotowany we wcześniejszym tygodniu i wyniósł około 15 procent.

Czytaj: „W biurach podróży Grecja nie do pobicia”

Bardziej godne zaakcentowania jest jednak – pisze ekspert – że pierwszy raz od 37 tygodni sprzedaż była mniejsza od notowanej w tym samym czasie ubiegłego roku. „Spadek nie był duży i wyniósł 3,5 procent, ale przebieg zeszłorocznej sprzedaży sugeruje, że najbliższe dwa odczyty również mogą nie być korzystne”.

Jeśli spojrzeć na dynamikę zmian w ujęciu dwuletnim, dającym obraz stabilniejszy niż w ujęciu jednorocznym, wyniosła ona 8,9 procent, podczas gdy tydzień wcześniej sięgnęła 13,6 procent, a przed dwoma tygodniami 5,1 procent. Te nadal słabe rezultaty – ocenia Betlej – podpierają tezę, że dwuletnia dynamika wzrostu sprzedaży wycieczek pozostaje jeszcze w ogólnym łagodnym trendzie spadkowym, ale szanse na odwrócenie tego trendu stają się stopniowo coraz większe, choć chwilowo branży nie pomaga bezprecedensowy spadek nastrojów na polskiej wsi i w małych miejscowościach, co ma związek ze stratami jakie rolnicy ponoszą w większości upraw i jednocześnie ze spadkiem cen owoców w skupach.

Choć zdaniem Betleja sytuacja w sprzedaży wycieczek nie jest taka zła jakby wynikało ze statystyk, to jednak biura podróży mają problem – koszty paliwa i koszty hoteli są większe niż przed rokiem, a ceny, po których sprzedają wycieczki, ze względu na dużą konkurencję, mniejsze. W efekcie zysk touroperatorów jest nieduży. Jak się okazuje – zauważa autor – podobna sytuacja panuje w Czechach. Tamtejszy lider rynku, biuro podróży Fischer, bardzo mocno obniża ceny, co ma „wpływ na tamtejszy rynek jak biuro TUI Poland w Polsce”.

Betlej dodaje jednak, że w ostatnim czasie ceny wakacji z wylotem za trzy, cztery tygodnie, wzrosły u polskich touroperatorów o 100 – 125 złotych. Zarazem ocenia, że nie uda im się już osiągnąć finansowego wyniku lepszego niż zeszłoroczny.

Według Betleja touroperatorzy jeszcze borykają się z problemem tego roku, a już powinni planować kolejny. Tym razem powinni uwzględnić, że napotkają w nim dodatkowe problemy. Oprócz „czynników makro- i mikroekonomicznych, pogodowych i koniunktury zewnętrznej” będą to trzy kampanie i trzy wybory – do samorządów, do Parlamentu Europejskiego i do Sejmu i Senatu. Autor nie wyjaśnia wprawdzie, jakie dlaczego jest to takie ważne, ale można się domyślać, że sugeruje, że wybory mogą spowodować niepewność u klientów biur podróży, co przełoży się na rezygnowanie z wydatków na takie cele jak zagraniczne wyjazdy, a przynajmniej wstrzymywanie decyzji o wyborze wakacji do ostatniej chwili.

Dekonsumpcja asekuracyjna a wyjazd na wakacje

W tym kontekście – pisze analityk – jeszcze raz daje o sobie znać brak dobrych i szybko osiągalnych informacji o rynku turystycznym. „Do wyrobienia sobie poglądu na (…) ewolucję rynku teoretycznie można próbować wykorzystywać różnego rodzaju sondaże i ankiety. Działania takie sprawdzają się dość dobrze w wielu dziedzinach, ale nie w turystyce. Na przykładzie wielokrotnie przywoływanych w naszych materiałach wynikach rozszerzonych sondaży dotyczących np. planów wakacyjnych Polaków, a także wielu innych można dojść do wniosku, że albo są one co najwyżej mało przydatne, albo wręcz wyprowadzają czytelnika na dalekie biznesowe manowce” – pisze Betlej.

I jako przykład podaje badanie, według którego aż dwadzieścia procent badanych ocenia, że w Polsce trudno jest obecnie o znalezienie jakiejkolwiek pracy lub wręcz, że pracy nie można znaleźć w ogóle. Dwa – cztery razy częściej niż zwolennicy PIS, a nawet Nowoczesnej, twierdzą tak zwolennicy Platformy Obywatelskiej. „Są to zapewne odpowiedzi motywowane politycznie, jako że trudno przypuszczać, że akurat zwolennicy PO są na rynku pracy w jakiś sposób dyskryminowani” – uważa ekspert.

Czy to oznacza, że sondaże są całkowicie nieprzydatne? – pyta. Nic podobnego – odpowiada. Rzecz jednak w tym, że ich wyniki powinny być „poddawane cyfrowej obróbce”. Dlatego – zapowiada – Traveldata zamierza w kolejnych analizach swojego prezesa „powrócić do cyklicznego omawiania najbardziej istotnych dla branży turystycznej kwestii, jak realne wynagrodzenia, realne dochody gospodarstw domowych, nastroje konsumenckie i społeczne, konkurencyjność rynków docelowych”. A także „przybliżyć nowe kwestie, jak np. dekonsumpcja asekuracyjna, czy determinanty ewolucji rynków źródłowych”.

Grecja na plusie, Turcja na minusie

Posiłkując się statystykami sprzedaży wycieczek w sieci agencyjnej Wakacje.pl Betlej omawia też sytuację najpopularniejszych kierunków wyjazdów Polaków w ostatnim tygodniu. Okazuje się, że krajem, którym zainteresowanie najmocniej rosło była kolejny raz Grecja, najbardziej spadał udział Turcji.

Grecja: wzrost o 0,12 procent. Szesnasty z rzędu wzrost udziału w rynku tego kierunku. Okres po majówce z reguły jest bardzo korzystny dla Grecji, ale w lecie tego roku Grecja zyskiwała w nim udziały intensywniej niż w poprzednich sezonach, zapewne z powodu znacznego popytu odłożonego z okresu styczeń – kwiecień. Klienci biur podróży kupują chętnie wakacje w Grecji ze względu na bardzo małe ceny, „które w kolejnych tygodniach powinny już tracić na atrakcyjności”.

Bułgaria: wzrost o 0,07 procent. To już ósmy tydzień wzrostu udziału w rynku po wcześniejszych dziewięciu tygodniach spadków. Bułgaria przeżywa duże zainteresowanie turystów, bo traciły je konkurencyjne wobec niej kierunki, jak Turcja i Egipt, a także hamowała nieco sprzedaż wyjazdów do Grecji. Tanie linie lotnicze przechwyciły zwiększając oferowaną liczbę miejsc w samolotach do Bułgarii przechwyciły ponad 10 procent popytu. Kierunek ten powinien być na wzrostowej fali jeszcze przez około dwa, trzy tygodnie.

Tunezja: wzrost o 0,04 procent. Dwanaście tygodni Tunezja notowała systematyczny spadek udziału w rynku, co mogło mieć związek z wyraźnie rosnącymi cenami wyjazdów do tego kraju i przyhamowaniem wzrostu popytu w Polsce B. W dwóch ostatnich tygodniach zanotowała jednak niewielki wzrost, który mógł wynikać z dość wyraźnych zniżek na wyjazdy do tego kraju.

Albania: bez zmian. Bardzo duże obniżki cen wycieczek do Albanii, rozpoczęte w drugim tygodniu czerwca zdecydowanie przyspieszyły tempo sprzedaży.

Hiszpania: spadek o 0,10 procent. Hiszpania traciła udział w rynku już trzynasty raz z rzędu, choć w wyraźnie mniejszej skali niż w tygodniach poprzednich. W następnych tygodniach prawdopodobnie będzie tracić, zwłaszcza wobec przyspieszania sprzedaży wielu kierunków konkurencyjnych.

Egipt: spadek o 0,11 procent. Jedenasty tydzień relatywnie słabej sprzedaży wycieczek do tego kraju, który w tym roku do trzeciej dekady kwietnia zdecydowanie zyskiwał na znaczeniu. Ta sytuacja ma zapewne związek z systematycznie postępującą utratą przewagi w atrakcyjności cenowej.

Turcja: spadek o 0,13 procent. Turcja już od końca marca wykazuje bardzo znaczne wahania tempa sprzedaży. Od połowy czerwca w następstwie relatywnie korzystniejszych cen nieco poprawiło się tempo sprzedaży tego kierunku, choć było ono pod presją znacznych zniżek na wyjazdy do Grecji. W najbliższym czasie sprzedaż wycieczek do Turcji może się nieco poprawiać, ale do energiczniejszego zyskiwania udziałów rynkowych Turcji powinno dojść dopiero we wrześniu.

Przeceny nie takie straszne

„Jednym z większych zmartwień touroperatorów jest obawa, że tegoroczne przeceny last minute, które rozpowszechniły się od połowy kwietnia, a zwłaszcza po majówce, zniechęcą w nowym sezonie klientów do kupowania wycieczek w pierwszym okresie sprzedaży” – zaczyna autor kolejny wątek. I pociesza biura podróży: Ceny przecenionych wyjazdów (tzw. lastów) są i tak znacznie większe niż wycieczek sprzedawanych w okresie first minute. Jeszcze ciekawszą wiadomością jest ta, że różnica cen „lastów” wobec „firstów” była w tym sezonie nawet większa od tej w sezonie poprzednim.

Traveldata zilustrowała te relacje na dwóch mapach. Pierwsza porównuje ceny z 2 sierpnia tego roku z cenami z 16 października 2017 roku, czyli w początkowym okresie sprzedaży świeżo przygotowanych przez organizatorów programów czarterowych. Druga – ceny „lastów” z 3 sierpnia 2017 roku z cenami „firstów” z 17 października 2016 roku.

Jak zwykle porównania obejmują wycieczki z terminami realizacji w pierwszych pełnych tygodniach sierpnia 2018 i 2017 roku.

Najważniejsza informacja jest taka – objaśnia autor – że różnica średniej ceny między „lastami”, a „firstami” wyniosła w tym sezonie 416 złotych, a w poprzednim 374 złote. Różnica nie jest może duża, ale jednak podtrzymuje tezę, że kupowanie w „firście” najczęściej mocno się opłaca, a skala tej opłacalności – mimo dużej zawieruchy cenowej – w tym sezonie nawet wzrosła. Oczywiście nadal też w mocy pozostaje argument, że w „firście” wybór jest znacznie większy, a i samą decyzję można podjąć rozważniej i spokojniej.

Kolejnym wnioskiem może być też pogląd, że w tym sezonie „firsty” mogły być nieco zbyt tanie, co w jakiś sposób koreluje z nadzwyczajnym popytem na wycieczki w początkowym okresie sprzedaży – kończy ten wątek ekspert.

Drożej niż przed tygodniem, taniej niż przed rokiem

W minionym tygodniu średnia cena wycieczki z biurami podróży z wylotami pomiędzy 6 i 12 sierpnia, wzrosła tydzień do tygodnia o 15 złotych – relacjonuje wynik badania jakie przeprowadziła Traveldata jej prezes.

Zmiany średnich cen w ostatnim tygodniu obrazuje mapa, a ich przebieg w tym sezonie na najważniejszych kierunkach przedstawiony jest na wykresie.

Miniony tydzień przyniósł zdecydowanie wyższe od przeciętnego (czyli od 15 złotych) wzrosty średnich cen wycieczek na Wyspy Kanaryjskie i do Bułgarii – o 122 i 98 złotych, przy czym na tym pierwszym kierunku jest to już trzeci silny wzrost z rzędu – poprzednio ceny wzrosły tam o 78 i 73 złote. Na pozostałych wiodących kierunkach ceny w minionym tygodniu spadały – stosunkowo niewiele w Egipcie – średnio o15 złotych, a w zdecydowanie większym stopniu w Grecji i w Turcji – o 91 i 128 złotych, przy czym w tym ostatnim kraju było to skutkiem znacznych spadków cen w Turcji Egejskiej, podczas gdy średnie ceny wycieczek na Turecką Riwierę nawet nieco wzrosły – objaśnia Andrzej Betlej.

Z kolei badanie cen imprez w zestawieniu z cenami sprzed roku pokazało, że średnia była mniejsza o 132 złote. Działo się tak mimo że cena paliwa lotniczego była zdecydowanie wyższa niż przed rokiem (2,82 wobec 2,20 zł/litr, czyli o 28,2 procent), a dodatkowo złoty był tańszy w dla rozliczeń turystycznych o około 1,1 procent. W rezultacie te czynniki powiększały koszt wycieczek o 110 – 120 złotych.