Betlej: Wycieczki są drogie, bo jest ich mało

Najnowsze podsumowanie minionego tygodnia prezes Instytutu Badań Rynku Turystycznego Traveldata Andrzej Betlej otwiera stwierdzeniem, że utrzymuje się „mało satysfakcjonujący" wzrost sprzedaży wyjazdów lotniczych z biurami podróży. W przedostatnim tygodniu wyniósł on – według raportu Polskiego Związku Organizatorów Turystyki – zaledwie 4,7 procent (czytaj: "W biurach podróży dobra passa Bułgarii"). W efekcie spowodowało to kolejny wyraźny spadek dynamiki sprzedaży skumulowanej - z 17,5 do 16,8 procent.

Betlej przypomina, że powodem jest „wyhamowywanie wzrostu realnych wynagrodzeń" Polaków. „W połączeniu z definitywnym zakończeniem przyrostów (rok do roku) wypłat z programu 500+ coraz silniej uświadamia konsumentom, że złoty okres poprawy dochodów ich gospodarstw domowych już się kończy". Ale istnieje spora szansa – dodaje ekspert - że pewne negatywne czynniki zaczną działać w przeciwną stronę, „czyli bardziej korzystną dla turystyki".

Sytuację obrazuje wykres przygotowany przez Traveldatę, w którym zmiany koniunktury obrazuje wyższa krzywa przedstawiająca sumaryczną kroczącą 12 – miesięczną dynamikę wzrostu realnych dochodów gospodarstw domowych, składającą się z dynamiki wzrostu realnych wynagrodzeń i dynamiki zmian wypłat w ramach programu Rodzina 500+.

„Elementy dodatkowe reprezentują wektory czerwony (wpływ negatywny) i zielony (wpływ pozytywny) (...). Warto zauważyć, że przebieg zdarzeń ułożył się w ten sposób, że wektor czerwony wyprzedził w czasie zielony, co oznacza wyprzedzające pogłębienie osłabienia koniunktury w maju i czerwcu w stosunku do normy, po czym powinna nastąpić faza spłycania negatywnego oddziaływania słabnących dochodów gospodarstw przez czynniki pozytywne reprezentowane przez wektor zielony".

Korelacja pomiędzy przyrostem dochodów wynikającym z programu „Rodzina 500+", a dodatkową sprzedażą wycieczek jest zaskakująco wysoka – ocenia autor.

Ostatnim miesiącem dużego przyrostu wypłat z programu był marzec i on był równocześnie ostatnim miesiącem dużego wzrostu sprzedaży wycieczek – wskazuje Betlej. W kwietniu i maju przyrosty wypłat (rok do roku) z programu 500+ stopniowo malały i równolegle zmniejszały się rezerwacje turystycznych imprez. Czerwiec był natomiast pierwszym w historii miesiącem, w którym nastąpiło zmniejszenie (rok do roku) wypłat w ramach programu 500+ i to dość znaczne, bo przekraczające nominalnie i realnie jedną czwartą, i jednocześnie był to również pierwszy w tym sezonie miesiąc, w którym sprzedaż wycieczek wykazała spadek rok do roku.

Wektor czerwony reprezentuje takie czynniki, jak generalne osłabienie wyprzedzających nastrojów konsumenckich i wyższy niż się spodziewano wzrost cen wycieczek (mimo dość wyraźnego spadku cen paliw i wyższego kursu złotego wobec euro i dolara). Z kolei przesunięty nieco w czasie wektor zielony pokazuje nową fazę poprawy ogólnych i wyprzedzających wskaźników konsumenckich, znacznie słabszą od oczekiwań pogodę nad Bałtykiem i odłożony popyt – wyjaśnia Betlej.

W dłuższym terminie o koniunkturze w turystyce wyjazdowej rozstrzygną głównie realne wynagrodzenia – wskazuje. Natomiast o koniunkturze w branży turystyki zorganizowanej zadecyduje dynamika przebiegu podziału ogólnego wolumenu wyjazdów turystycznych pomiędzy biura podróży i wyjazdy organizowane przez turystów samodzielnie - dodaje.

Ceny wpływają na geografię wyjazdów

Traveldata pokazuje na wykresie średnie ceny wyjazdów z biurami podróży w okresie od początku sprzedaży tzw. first minute do 7 lipca. Dane dotyczące cen dla poszczególnych miesięcy są średnimi miesięcznymi z wyjątkiem pierwszego tygodnia tego miesiąca – wyjaśnia autor.

Wyraźnie rzuca się w oczy systematyczny wzrost cen na niemal wszystkich kierunkach (za wyjątkiem Egiptu), który przybiera w tym sezonie całkiem wysokie wartości – od 15 do 17 procent, a łącznie z kierunkami egipskimi prawie 13 procent – wskazuje Betlej. W porównaniu z sezonem poprzednim na początku lipca średni wzrost cen przekroczył już 8 procent, co wyjąwszy okresy, w których występował bardzo istotny wzrost kursów walut lub paliwa lotniczego, nie miało jeszcze miejsca w branży. Wyższe ceny hamują popyt na wycieczki – pisze prezes Traveldaty, powołując się na opinie agentów turystycznych i klientów.

„Istotny w tej sytuacji jest też wpływ wahań cen na poszczególnych kierunkach na zmiany popytu na wycieczki i będące ich konsekwencją zmiany udziału poszczególnych kierunków w ogólnym wolumenie rezerwacji. W licznych wnioskach, które można wyciągnąć z porównania wykresów bieżącego i zamieszczonego przed tygodniem jest dość ścisły związek szybkiego doganiania Bułgarii przez Turcję w okresie od marca do maja, czyli akurat, gdy różnica cen między tymi kierunkami był najmniejsza. Z kolei gdy różnica cen wzrosła, sprzedaż Turcji zaczęła wyraźnie odstawać od tempa sprzedaży Bułgarii. Łatwiej kwestia ta jest dostrzegalna na wykresie, który pokazuje różnicę pomiędzy średnimi cenami wyjazdów do Bułgarii i do jej najbliższych konkurentów" – opisuje sytuację.

Od marca do maja różnica średnich cen między Turcją a Bułgarią wynosiła 180-190 złotych, a następnie wzrosła ponad dwukrotnie z oczywistym i bardzo istotnym wpływem na tempo sprzedaży obu tych kierunków – dodaje autor.

Pomocniczym wnioskiem może być, że różnica około 200 złotych jest zbyt mała i biznesowo promuje Turcję, a z kolei 350 - 500 złotych zbyt duża i powodująca, że turyści częściej wybierają wtedy Bułgarię.

Ceny rosną rekordowo

Traveldata co tydzień porównuje też ceny wyjazdów z biurami podróży. Chodzi o imprezy zaczynające się między 7 a 13 sierpnia. Ceny zebrane były tym razem 6 lipca, a zestawione z cenami z 29 czerwca (porównanie tydzień do tygodnia) i z 30 czerwca 2016 roku (porównanie rok do roku).

Okazuje się, że średnia cena w ciągu tygodnia wzrosła o 49 złotych. Zmiany cen wycieczek w ostatnim tygodniu na poszczególnych kierunkach obrazuje mapa.

Jeśli chodzi zaś o porównanie kosztów wyjazdu z biurem podróży w tym i w zeszłym roku, badanie pokazało, że średnia cena jest teraz wyższa o 272 złote. To największy wzrost cen rok do roku w tym sezonie.

Większe ceny – wyjaśnia Betlej - mogą być po części skutkiem większego popytu, nadal bazującego na przesuniętym i niewygasłym jeszcze wpływie dynamicznie wcześniej rosnących dochodów gospodarstw domowych, jak również znacznego stopnia wyprzedania najatrakcyjniejszych ofert w wiodących biurach podróży. Sprzedaży także nadal dobrze służą stopniowo ustępujące obawy przed zagrożeniem terroryzmem w atrakcyjnych dla turystów miejscach wypoczynku.

Na obniżki cen działają – przynajmniej teoretycznie - istotne czynniki wpływające na koszty wycieczek, takie jak ceny paliwa lotniczego i kursy głównych walut. Te pierwsze spadły do najniższego poziomu w tym sezonie turystycznym i wyniosły 2,12 zł za litr wobec 2,21 zł przed rokiem, a zatem były mniejsze rok do roku o ponad 4 procent. „Dla porównania jak bardzo spadły ceny paliwa w relacji z sezonami 2015 i 2014 przypominamy, że wynosiły one wtedy odpowiednio 2,57 i 3,13 zł za litr. Równie wyraźnie obniża ceny wycieczek lepsza o 6 procent pozycja złotego w stosunku do euro i dolara (...). Łączny wpływ cen paliw i kursów walut wywiera od strony kosztowej wpływ w kierunku zniżki średnich cen imprez turystycznych w przybliżeniu w granicach około 130 złotych".

Turcja daje zarobić

Jak policzyła Traveldata, najbardziej w porównaniu z zeszłym rokiem podrożały w biurach podróży wyjazdy do Turcji – średnio o 391 złotych. Ceny wycieczek do tego kraju wykazują od kilku tygodni tendencję do silnego wzrostu. Odbiera to zresztą Turcji konkurencyjność w starciu z Bułgarią – dodaje autor analizy. „Niemniej jednak perspektywy popytu na wyjazdy do Turcji są nadal korzystne (...). W tej chwili kierunek ten charakteryzują bardzo wysokie marże i organizatorzy, którzy postawili w tym sezonie na wzrost oferowania Turcji (np. Itaka) mogą mówić o bardzo trafnym posunięciu biznesowym".

Na pozycję wicelidera wzrostów cen powróciły Wyspy Kanaryjskie, które były w badanym okresie droższe średnio o 371 złotych niż przed rokiem. Największy wpływ na tę zwyżkę wywierały Teneryfa i Gran Canaria, gdzie ceny były wyższe o 610 i 578 złotych.