Autokary odbierają pasażerów kolei

Darmowy dostęp do najpopularniejszych seriali telewizyjnych, filmów, gier, magazynów i audiobooków poprzez wi-fi mają od tego tygodnia pasażerowie FlixBusa. Przewoźnik uruchomił w blisko 60 autokarach system pokładowej rozrywki Flixtainment, a Polska jest kolejnym po Szwecji, Danii i Francji krajem, w którym on działa. Podróżni mogą wybierać z oferty serwisów Amazon Prime i Audible. Wystarczy, że zalogują się z własnego urządzenia mobilnego do pokładowej sieci. – To kluczowy element, by uatrakcyjnić przejazd pasażerom, aby nie musieli zwracać uwagi na niedogodności, jak np. długi czas podróży – mówi Michał Leman, dyrektor FlixBusa Polska.

W środę przewoźnik uruchomił możliwość kupowania biletu głosowo za pośrednictwem Asystenta Google'a: od sprawdzenia dogodnego połączenia do sfinalizowania transakcji. Ta usługa ma być przydatna m.in. dla osób starszych, mających trudności w korzystaniu z internetu. – Wykorzystując różnego rodzaju technologie, chcemy być lepsi konkurencji – dodaje Leman.

Klimatyzacja, wideo i defibrylator

W nowoczesność i wygodę inwestują także pozostali przewoźnicy. Przykładowo rzeszowski Marcel wprowadził na trasy Rzeszów – Kraków i Rzeszów – Lublin dziesięć komfortowych autokarów Irizar wyposażonych m.in. w klimatyzację, lodówkę, minibarek, WC, dostęp do szybkiego internetu. Mają nawet defibrylatory umożliwiające przełączenie ich w tryb pediatryczny umożliwiający ratowanie dzieci. – Działania związane z wyposażaniem autokarów w coraz to nowe rozwiązania technologiczne oraz zwiększanie wygody i bezpieczeństwa podróży bardzo dynamicznie się rozwijają. Każdy przewoźnik chce przebić konkurencję – stwierdza Aleksander Kierecki, szef branżowej firmy analitycznej JMK Analizy Rynku Transportowego.

Za wygodą idzie wzrost efektywności: na trasie Warszawa – Kraków – Budapeszt mają się pojawić dwupokładowe Neoplany Skyliner, mogące w komfortowych warunkach zabrać więcej pasażerów. Firmy inwestują, bo rynek dalekobieżnych przewozów autokarowych mimo silnej konkurencji ma w Polsce bardzo duży potencjał rozwoju. I podbiera pasażerów kolei. Sprzyja mu m.in. takie ukształtowanie sieci kolejowej, które wymusza przejazd pociągów dalekobieżnych przez Warszawę, choć może to znacząco wydłużać dystans pomiędzy docelowymi miastami.

Autokary nie muszą tak jeździć i oszczędzają czas. Na ich korzyść pracuje także rosnąca skala inwestycji w remonty i modernizację torów. Jeśli w pierwszym kwartale 2018 r. inwestycje wymagały ok. 190 zamknięć torowych, to w analogicznym okresie 2019 r. zaplanowano już blisko 250 zamknięć. A to wiąże się z dodatkowym wydłużeniem czasu podróży, przesiadkami czy korzystaniem z komunikacji zastępczej.

Z pociągami wygrywają cennikiem

Kolejny atut autokarów to ceny niższe od pociągów ekspresowych. – Za przejazd drugą klasą pociągiem PKP InterCity pomiędzy Warszawą a Trójmiastem, Krakowem czy Katowicami trzeba zapłacić 139–150 złotych. To mniej więcej tyle, ile za bilet lotniczy na dwa tygodnie przed wylotem – porównuje Michał Beim, ekspert z Instytutu Sobieskiego. Autobusy są zdecydowanie tańsze. Rozrywką też wygrywają. W pociągach oferta jest zdecydowanie uboższa, nie zawsze działa poprawnie, a w pendolino dopiero teraz zaczęto uruchamiać bezprzewodowy internet.

Nic dziwnego, że niemiecki FlixBus, który od 2013 r. stworzył największą w Europie sieć 350 tys. kursów dziennie, już w ubiegłym pierwszym pełnym roku działalności w Polsce przewiózł ponad 4 mln pasażerów. Obecnie ma tu 140 autokarów, latem będzie ich 200. A do wejścia na rynek przymierzają się kolejne firmy, m.in. BlaBlaCar. Część jej udziałów przejęły w końcu ubiegłego roku francuskie państwowe koleje SNCF wnosząc aportem spółkę autobusową OuiBus. W rezultacie powstała marka BlaBlaBus, która w najbliższych kilku tygodniach uruchomi połączenia autokarowe pomiędzy kilkudziesięcioma miastami w Niemczech i krajach Beneluxu. W Polsce już szuka dyrektora oddziału.

Sposobem na zwiększenie skuteczności rynkowej ekspansji mają być także wspólne działania przewoźników już obecnych na rynku. W końcu marca współpracę podjęły Polonus i estoński Lux Express: pasażerowie mogą zaplanować poprzez stronę Polonusa wyjazd z Warszawy do Wilna lub zarezerwować podróż łączoną z Wilna do Lwowa z przesiadką w Warszawie.

Biurokratyczne hamulce

Ale rynek autokarowy rozwija się nie bez problemów. Jednym z nich jest konkurencja kolei, mocno dotowanej na zakupy taborowe, posiadającej szeroki katalog ulg ustawowych. Innym – skomplikowane regulacje związane z uruchamianiem nowych połączeń. Polska na tle innych krajów Europy ma jeden z najbardziej skomplikowanych modeli uzyskiwania zezwoleń. Jest on na dodatek tak zbudowany, że nawet kilkuosobowe stowarzyszenie może zablokować nawet na kilkanaście miesięcy starania każdego przewoźnika.

Przykładem są podjęte blisko trzy lata temu wnioski Polskiego Busa o zezwolenie na połączenie Lublin–Kraków jeszcze nie zostały sfinalizowane. – Żeby wystąpić o zezwolenie, trzeba najpierw mieć pojazd. Płaci się za niego raty leasingowe po 15–20 tys. złotych, ale autokar stoi, więc nie zarabia. I tu jest problem, bo mało który przewoźnik chce brać na siebie takie ryzyko – twierdzi Leman.