Betlej: W TFG rynek rośnie szybciej niż w Merlinie

Spadek sprzedaży wycieczek w biurach podróży jaki można wyczytać na podstawie danych raportu Polskiego Związku Organizatorów Turystyki o około 13 procent był jednak mniejszy niż jednoczesny spadek bazy odniesienia sprzed roku wywołany długim weekendem (sobota - wtorek), który wtedy znacznie pomniejszył sprzedaż w dwóch pierwszych dniach tygodnia. W tym roku takiego jednoznacznego zmniejszenia nie było, co spowodowało dodatkowe zwiększenie przyrostu sprzedaży wycieczek w porównaniu rocznym, który w rezultacie wspiął się dla sprzedaży najważniejszych dla branży imprez lotniczych na nie widziany od 12 tygodni poziom 29,5 procent (poprzednio 11,1 procent) - od takiej konkluzji zaczyna swój cotygodniowy materiał prezes Instytutu Badań Rynku Turystycznego Traveldata Andrzej Betlej.

Czytaj też: "W biurach podróży są już pierwsze rezerwacje na 2019 rok".

W ujęciu dwuletnim – dodaje - dynamika wyniosła 27,2 procent, podczas gdy tydzień wcześniej sięgnęła 19,8 procent, a jeszcze przed dwoma tygodniami było to minus 2,3 procent. Ostatnie rezultaty już dość wyraźnie sygnalizują początek korzystniejszego trendu widocznego w dynamice dwuletniej. Zjawisko to ilustruje wykres.

Jest lepiej niż pokazują raporty

Betlej, powołując się na dane ogłoszone przez Turystyczny Fundusz Gwarancyjny, które podały, że liczba sprzedanych wycieczek czarterowych wzrosła w pierwszym półroczu o 36 procent (czytaj: "TFG: Cztery miliony klientów biur podróży"), jeszcze raz przypomina, że jego zdaniem dane z systemu rezerwacyjnego MerlinX nie odzwierciedlają należycie sytuacji na rynku turystyki zorganizowanej, pokazują dużo mniejszy wzrost sprzedaży niż jest w rzeczywistości. W wypadku wycieczek lotniczych jest to 25,52 procent, czyli „o sporo ponad 10 procent mniej od jej wartości realnej". „Warto w tym miejscu przypomnieć, że w ubiegłym sezonie ostateczna dynamika wzrostu prezentowana w raportach była o ponad 8 procent niższa od jej wartości rzeczywistej. (...) Należy też dodać, że znaczne rozbieżności dotyczą nie tylko wielkości ogólnorynkowych, ale też danych o poszczególnych kierunkach turystycznych". Co może niektórych touroperatorów prowadzić na manowce w kwestii planowania kolejnych lat rozwoju. „W ten sposób rynek już na etapie przygotowania programów staje się podatny na nierównowagi i to zarówno ogólne, jak i na poszczególnych kierunkach" - zauważa ekspert.

Jednocześnie w związku nadpodażą wycieczek na rynku turystyki wyjazdowej, a co za tym idzie niskimi cenami i małymi marżami organizatorów, prezes Traveldaty publikuje wykres zmian średniej przeceny rok do roku wycieczek. Widać na nim „relatywnie wyższy poziom przecen wycieczek wrześniowych (wyższy niż dla sierpnia), utrzymujący się zwłaszcza w niekorzystnym dla branży okresie maj –lipiec. W sierpniu (od piątego tygodnia wyprzedzenia wobec terminu wyjazdu) przeceny wyjazdów wrześniowych zaczęły się wprawdzie zwiększać, ale były jednak mniejsze niż sierpniowe (pole zielone). Obecnie w wyniku stabilizacji wielkości przecen dla wyjazdów wrześniowych stały się nieco wyższe od zmniejszających się przecen sierpniowych (pole czerwone)".

Kolejny wykres pokazuje jak rozkładają się przeceny na wiodących kierunkach w polskiej turystyce wyjazdowej wyjazdów w pierwszym pełnym tygodniu września, czyli które kierunki i w jakim stopniu odpowiadają za przebieg wcześniej pokazanej krzywej wrześniowych wycieczek ogółem.

Ponownie okazuje się – komentuje Betlej - że tanie kierunki są względnie stabilne pod względem cen. Najkorzystniejsza dla organizatorów wydaje się sytuacja w wypadku cen wyjazdów do Egiptu, ale trzeba pamiętać, że w zeszłym roku były tam znaczne przeceny i w związku z tym tendencja do odreagowania tego stanu jest dość naturalna. Należy też mieć na względzie rosnące ceny kosztów spowodowane droższym paliwem (długi przelot), szybko rosnącymi cenami i płac, co przenosi się na wyższe ceny hoteli.

Ograniczone spadki cen występują w Turcji, ale tu sytuacja jest odmienna. Kierunek ten przed rokiem był w last minute ewidentnie drogi, co zresztą było istotną przyczyną bardzo dobrej sprzedaży first minute w obecnym sezonie. Trzeba też pamiętać, że Turcja jest tego lata liderem wzrostu cen w ujęciu dwóch sezonów rozpatrywanych łącznie. W przyszłym sezonie koszty wycieczek do Turcji powinny uzyskać znaczny potencjał do redukcji ze względu na duży spadek cen wewnętrznych wywołanych bardzo silnym osłabieniem miejscowej waluty, liry – opisuje Betlej.

Stosunkowo niewiele przeceniana jest też Bułgaria, która pod sam koniec sprzedaży osiągnęła nawet nieznacznie wyższe średnie ceny niż przed rokiem, głównymi i konsekwentnymi winowajcami tej sytuacji są – podobnie jak w poprzednich miesiącach – Grecja i Wyspy Kanaryjskie i Wyspy Kanaryjskie.

Nie widać wyższych wynagrodzeń na horyzoncie

Dużą część materiału poświęca autor rolę kwestii wynagrodzeń w średnioterminowym kształtowaniu koniunktury w turystyce. Jak przekonuje, dynamika wzrostu wynagrodzeń realnych pozostaje w Polsce wyraźnie za większością krajów europejskich. Mimo że Polska rozwija się najszybciej w regionie, w dziedzinie przyrostu realnych płac wyprzedza jedynie Słowację i okresowo Estonię. Betlej porównuje Polskę z Węgrami, które wraz z rozwojem gospodarki chętnie podnoszą wynagrodzenia. Tymczasem polski premier Mateusz Morawiecki trzyma się kurczowo odmiennej polityki.

Traveldata ilustruje problem wykresem, na którym przedstawiono udział całkowitej sumy wynagrodzeń w PKB w krajach Europy Wschodniej oraz Niemiec i Francji jako reprezentantów Europy Zachodniej. Zestawienie jest skróconą (do jedynie wymieniowych krajów) wersją zestawienia opublikowanego w najnowszym raporcie o inflacji Węgierskiego Banku Narodowego z lipca 2018 roku.

Na wykresie widać, że Węgry poprzez szybki wzrost płac zbliżają się już do średniego poziomu historycznego, choć jest on jeszcze i tak sporo mniejszy niż we Francji i Niemczech. Bardzo szybko rosną też wynagrodzenia w Rumunii, ale wyraźnie widać, że ma ona jeszcze do pokonania znacznie większy dystans (polityka domykania luki rozpoczęła się tam znacznie później) – wyjaśnia Betlej.

I snuje przypuszczenia, że polski obóz władzy odkłada silniejszy wzrost płac na kolejną kadencję, uznając że na razie do utrzymania dużego poparcia społecznego wystarczy mu program socjalnych dopłat Rodzina 500+ i duży wzrost zatrudnienia. „Nie jest to myślenie pozbawione podstaw, (...) byłoby powieleniem wcześniejszej polityki płac i osłon socjalnych na Węgrzech z czasów pierwszej kadencji premiera Orbana" - wskazuje.

Jaki może być stąd wniosek dla organizatorów turystyki co do przyszłej zamożności klientów biur podróży? „Najprawdopodobniej oznaczałoby to bardzo dobry okres dla touroperatorów w następstwie relatywnie mocnego przyspieszenia wzrostu wynagrodzeń (w zależności od stanu globalnej koniunktury), zwłaszcza w drugiej części kadencji. Ryzykiem w tym wypadku dla branży zorganizowanej turystyki wynagrodzeń będzie zachowanie tanich linii lotniczych, które pod taki scenariusz mogą przyspieszyć odłożone na razie plany silnej ekspansji w naszym regionie i w kraju na kierunkach turystycznych" - zauważa ekspert.

Narzędziem kształtowania dynamiki wynagrodzeń jest także polityka kształtowania płacy minimalnej. Ale i w tej dziedzinie „prezentujemy się na tle regionu nader ospale".

Wniosek z kształtowania się średnich płac w Polsce na tle regionu, z filozofii ich podnoszenia i z przebiegu i podwyżek płac minimalnych jest taki, że efekty zwiększania wynagrodzeń i płac minimalnych są bardzo obiecujące, ale rząd usilnie chce odwlec ten proces. „O tym na ile mu się to uda być może będziemy mogli przekonać się już najbliższych dniach podczas zapowiedzianych finalnych (?) rozstrzygnięć między stroną rządową (...) i związkową" - pisze Betlej.

Turcja na drodze do hiper konkurencyjności

Po płaca kolejnym ważnym tematem dla przyszłego i kolejnych sezonów w turystyce wyjazdowej jest kwestia rynków docelowych – autor przechodzi do kolejnego wątku, sygnalizując zarazem, że tym razem jeszcze go nie rozwinie. Na rynek napływają w dużej liczbie klienci z reguły mniej zasobni finansowo, często zorientowani na mniej kosztowne wakacje rodzinne – wskazuje. Kupują zwykle wycieczki do krajów o bardzo dobrej relacji jakości do ceny. Ograniczona podaż wyjazdów na Riwierę Turecką spowodowała, że ceny tego kierunku były w ostatnim sezonie stosunkowo wysokie. To się jednak zmienia. Ostatnie wydarzenia polityczne i ekonomiczne w relacjach Turcji z krajami Zachodu, szczególnie Ameryką, wyjątkowo silną przecenę miejscowej waluty, czyli tureckiej liry. Wprawdzie słabła ona dość systematycznie od listopada 2016, ale dopiero od niedawna proces ten nabrał bezprecedensowego tempa. Na razie nie ma to istotnego przełożenie na ceny wycieczek, jako że wszystkie kontrakty hotelowe były podpisywane dawno, ale turyści mogą korzystać z niskich cen w sklepach, restauracjach i innych obiektach poza hotelami.

Biura podróży będą jednak mogły wykorzystać tę sytuację w negocjacjach z tureckimi hotelarzami na nowy sezon. Betlej przedstawiado tej tematyki wykres z „przybliżonym obrazem zmian konkurencyjności między trzema bardzo ważnymi krajami dla turystyki wypoczynkowej Polaków. Bazuje on na wykresach przebiegu zmian poziomu ogółu cen konsumpcyjnych dla Grecji, Hiszpanii i Egiptu odniesionego do stycznia 2015 roku".

Grecja oddaje pole Turcji

Prezes Traveldaty podaje też zmiany udziału w całej sprzedaży wynikające ze statystyk sieci Wakacje.pl za ostatni tydzień. Opatruje je krótkimi komentarzami.

Turcja: wzrost o 0,24 procent. Kierunek ten od końca marca wykazuje bardzo znaczne wahania tempa sprzedaży. Od połowy czerwca tempo jego sprzedaży nieco się poprawiło, choć było pod presją znacznych zniżek cen w pobliskiej Grecji. W ostatnich tygodniach sprzedaż Turcji stała się ponownie wyraźnie słabsza od oczekiwań, co może być pierwszą i niezupełnie uzasadnioną reakcją na doniesienia o dużych ekonomicznych kłopotach kraju. Nieco wcześniej w Niemczech, a w minionym tygodniu także w Polsce, kierunek wykazał dużą poprawę sprzedaży, zapewne w wyniku uświadomienia sobie korzyści wynikających na miejscu z bardzo silnego osłabienia miejscowej waluty.

Bułgaria: wzrost o 0,10 procent. Nieco lepsza od historycznej sprzedaż Bułgarii była w tym okresie wspierana przez wyraźnie mniej korzystną niż zazwyczaj o tej porze sprzedaż kierunków konkurencyjnych jak Turcja (niepewność sytuacji ekonomicznej) i Egipt (relatywnie wysokie ceny).