Betlej: Biura podróży dostały po kieszeni

Mimo wzrostu sprzedaży wycieczek o 5 procent ponad rekordowy poziom w tym roku turystycznym ustanowiony w poprzednim tygodniu – według danych z ostatniego raportu Polskiego Związku Organizatorów Turystyki z 26. tygodnia (zobacz: „W biurach podróży niskie ceny mimo wakacji”) – z powodu wyraźnie wyższej niż przed tygodniem bazy odniesienia dynamika wzrostu imprez lotniczych obniżyła się do 5,9 procent, podczas gdy tydzień wcześniej wynosiła 18,5 procent. Tą konstatacją otwiera coponiedziałkową analizę wydarzeń w turystyce wyjazdowej prezes Instytutu Badań Rynku Turystycznego Traveldaty Andrzej Betlej. Dynamika w ujęciu dwuletnim – kontynuuje – wyniosła tym razem 10,9 procent. Rezultat ten pokazuje, że dwuletnia dynamika wzrostu sprzedaży wycieczek pozostaje jednak nadal w ogólnym łagodnym trendzie spadkowym.

Na pocieszenie należy jednak kolejny raz zaznaczyć, że ze względu na niedoskonałość w odzwierciedlaniu całego rynku danych na które powołuje się PZOT obraz sprzedaży jest nieco bardziej optymistyczny – pisze ekspert, chociaż nie podaje swojego szacunku.

Powołując się natomiast na statystyki sieci Wakacje.pl wymienia o ile procent w ostatnim tygodniu zmienił się udział poszczególnych kierunków w rynku: Bułgaria – wzrost o 0,35 procent, Grecja – wzrost o 0,23 procent, Albania – wzrost o 0,09 procent, Turcja – spadek o 0,27 procent (od niedawna ceny wycieczek do tego kraju są niższe, „co może poprawić tempo sprzedaży tego kierunku, choć na razie nie sprzyjają temu bardzo duże zniżki w Grecji”, ale za to nieco pomagają drożejące wyjazdy do Egiptu), Egipt – spadek o 0,33 procent (może to mieć związek z „dość systematycznie postępującą utratą przewagi w zakresie atrakcyjności cenowej nad kierunkami konkurencyjnymi”).

Zakres przecen nadal rośnie

Autor wraca też do palącego tematu bardzo niskich cen wqycieczek wakacyjnych z biurami podróży. Jak pisze, w drugim tygodniu czerwca bardzo znaczne przeceny objęły już okres pierwszego i następnych tygodni lipca. Sytuacja ta na razie nie ustępuje, a przeceny powoli rozprzestrzeniają się na coraz odleglejsze terminy wyjazdów, w tym również na pierwszą połowę sierpnia. Przy czym są one większe nawet od lipcowych – zarówno w porównaniu tydzień do tygodnia, jak i rok do roku.

Traveldata śledzi sytuację nanosząc świeże dane na wykres. Obejmuje on średnie ceny rok do roku wycieczek do 23 kierunków z wylotami w pierwszych pełnych tygodniach lipca i sierpnia. Ceny w obu wypadkach są odnoszone do takich samych wyprzedzeń wobec terminu wyjazdu. Kolor zielony oznacza obszar, w którym przeceny dla wyjazdów w sierpniu były płytsze niż w lipcu, a czerwony sytuację odwrotną.

„To, co może niepokoić, to sytuacja na cztery tygodnie przed wylotem, która nadal wskazuje na bardziej dynamiczne spadki cen sierpniowych wycieczek w porównaniu z lipcowymi, czyli przy identycznym wyprzedzeniu wobec terminu wylotu. Spowodowała ona, że oferowana i częściowo zrealizowana skala przecen wycieczek sierpniowych wyraźnie przekroczyła wielkości lipcowe” – zwraca uwagę czytelników Betlej.

Za duża podaż niszczy finanse organizatorów

W dalszej części materiału autor skupia się na wykazaniu jak niszczący skutek może mieć ta sytuacja na finanse biur podróży. W 2017 roku branża zorganizowanej turystyki wyjazdowej odnotowała zysk netto (dane wstępne) na poziomie blisko 140 milionów złotych – przypomina. Gdyby nie ruchy walut, mogłoby to być nawet 200 milionów złotych.

W tym sezonie teoretycznie spodziewany poziom zysków branży można by określić na około 250 milionów złotych, przy założeniu w miarę stabilnego kursu złotówki względem dolara i euro. Na razie takie są, ale przeciągający się okres bardzo dużych przecen, zwłaszcza w sytuacji droższego paliwa lotniczego i nieco słabszego złotego, prowadzi jednak do znacznego zmniejszania się marż, a co za tym idzie zmniejszania się zysków organizatorów. Te ostatnie straty już można szacować na 70 – 80 milionów złotych.

Na razie ta wielkość nie powinna zagrozić firmom turystycznym, ale jeśli ten stan będzie się przedłużać, „dla poszczególnych organizatorów [sytuacja] może stać się co najmniej wysoce kłopotliwa”.

Betlej powtarza swoją diagnozę sprzed tygodnia: przyczyną niskich cen jest przewaga podaży nad popytem. Touroperatorzy nastawili się na wzrost kilkunastoprocentowy i to było zbyt optymistyczne planowanie. Chociaż z lotnisk odlatuje o kilkadziesiąt procent więcej czarterów, a w wypadku Wrocławia i Poznania nawet sto procent, to podaż wycieczek jest jeszcze większa.

„Wydaje się, że częściowo spełnia się już scenariusz przedstawiany [przez Traveldatę] kilkakrotnie w 2016 roku, który zakładał, że rok 2017 zaskoczy większość organizatorów dobrą koniunkturą, na bazie której przygotują oni zbyt ofensywne programy w sezonie 2018, a w (…) roku 2019 w branży turystycznej zaczną się już kłopoty” – pisze autor.

Skala nadwyżki zależy od punktu siedzenia

To, że mamy nadwyżkę podaży nie widzianą od wielu już lat jest oczywiste – pisze Betlej i powołuje się na wypowiedzi szefów biur podróży z tekstu, jaki ukazał się w serwisie Turystyka.rp.pl „W biurach podróży leży za dużo ofert”. Prezes biura Neckermann Maciej Nykiel szacuje tam skalę tego zjawiska na 30 procent. „Jest to jednak wielkość mocno przesadzona i trudno w tym miejscu oprzeć się wrażeniu, że sprawdza się tu powiedzenie o punkcie widzenia zależnym od punktu siedzenia. Sprzedaż biura jest zapewne bardzo słaba, co nie powinno zresztą specjalnie dziwić, jako że i w dwóch latach poprzednich wypadło ono na tle branży wyjątkowo niekorzystnie” – komentuje ekspert.

Jego zdaniem bliższa prawdy jest ocena sytuacji wyrażona przez prezesa biura podróży Rainbow Grzegorza Baszczyńskiego, mówiąca o 10 procentach nadwyżki. Zdaniem Betleja „jest całkiem prawdopodobne, że i ta wielkość jest jedynie przejściowa”.

„Bardziej energiczni i będący w lepszej kondycji organizatorzy” reagują na trudności zmieniając ceny „z szybkością i amplitudą zbliżoną do stosowanych przez tanie linie lotnicze”.

Żeby lepiej pokazać to zjawisko Betlej ilustruje materiał tabelą. Mimo, że dzieli je tylko tydzień, zmiany w układzie tabel są bardzo istotne – podkreśla.

Prezes Traveldaty, wybiegając myślą naprzód rysuje już scenariusz zachowań klientów biur podróży w kolejnym sezonie. Zwraca uwagę na cztery czynniki, które warto mieć na uwadze planując go:

– rezygnacja klientów z kupowania wyjazdów w tak zwanym first minute wobec obserwowania w obecnym sezonie masowych przecen last minute,

– rezygnowanie z zakupów „na wszelki wypadek” („dekonsumpcja asekuracyjna” – pisze ekspert) co związane będzie z dużą niepewnością polityczną, wywołaną potrójnymi wyborami w 2019 roku,

– dalsza ekspansja TUI Poland, powodująca wypadanie z rynku mniejszych firm, które nie będą mogły dotrzymać jej kroku, szczególnie w pojedynku na niskie ceny

– dalsza ekspansja tanich linii lotniczych w Polsce.

Touroperatorom planującym kolejny rok w turystyce wyjazdowej Andrzej Betlej poleca również „zapoznać się chociażby najogólniej z metodologiami modelowania (cyfrowego) popytu stosowanego w tanich liniach [lotniczych], gdyż biorą one pod uwagę wiele czynników, które mogą być niedoceniane przez ogół polskich organizatorów”. Na razie tanie linii lotnicze, mając inne priorytety, nie atakują jeszcze polskiego rynku, tak jak by mogły – uważa ekspert. To daje biurom podróży jeszcze kilka lat na przygotowanie się na ich uderzenie.

Koszty w górę, ceny w dół

O 13 złotych wzrosła przez tydzień średnia cena wyjazdu wakacyjnego ( wylotami pomiędzy 6 i 12 sierpnia) w biurach podróży- pisze dalej Betlej relacjonując wyniki badania jakie prowadzi Traveldata, biorąc pod uwagę ponad 3150 hoteli.

Przy czym największe zwyżki w ostatnim tygodniu zanotowano na Teneryfie – średnio 298 złotych, w Portugalii – o 195 złotych i na Kos – 89 złotych. Co ciekawe na wszystkich tych trzech kierunkach przed tygodniem ceny najmocniej spadały. Największe zniżki średnich cen miały miejsce na Malcie – średnio o 218 złotych, na Korfu – o 149 złotych i na Chalkidiki – o 125 złotych.

Zmiany średnich cen w ostatnim tygodniu obrazuje mapa, a ich przebieg w tym sezonie na najważniejszych kierunkach przedstawiony jest na zamieszczonym poniżej wykresie.

Wykres obejmuje przebieg zmian cen na pięciu najważniejszych kierunkach w polskiej letniej turystyce wyjazdowej, które są też często przedstawiane w zestawieniach sprzedażowych na wykresach bazujących na danych Wakacji.pl.

Warto zwrócić uwagę, że pierwszy raz od 11 grudnia ubiegłego roku średnie ceny wycieczek do Egiptu stały się większe niż w wypadku wyjazdów do Bułgarii. Relatywnie wysokie ceny Egiptu wobec Grecji i Bułgarii są jedną z dwóch głównych przyczyn nieco słabszej passy tego kierunku.

Ceny w Tunezji po ośmiu zwyżkach z rzędu (łącznie o prawie 300 złotych) i późniejszych ośmiotygodniowych wahaniach, tym razem spadły o 41 złotych. Taki dość istotny spadek relatywnie wysokich cen na tym kierunku powinien wzmocnić popyt na wycieczki do tego kraju, zwłaszcza że ceny na kierunkach konkurencyjnych, czyli w Egipcie, Turcji i Albanii poszły zauważalnie w górę.