Betlej: W Turcji klucz do sukcesu

Optymistycznie zaskakuje wzrost sprzedaży wycieczek w biurach podróży – odnotowuje na początek swojego cotygodniowego komentarza do wydarzeń na rynku turystyki wyjazdowej prezes Instytutu Badań Rynku Turystycznego Traveldata Andrzej Betlej. Ma na myśli wyniki z systemu rezerwacyjnego MerlinX podane w raporcie Polskiego Związku Organizatorów Turystyki za pierwszy pełny tydzień grudnia.

Pokazał on w segmencie wycieczek lotniczych wzrost o 62,7 procent. Był to najlepszy rezultat w tym sezonie, lepszy nawet od zanotowanego przed pięcioma tygodniami wzrostu o 60,9 procent – zauważa Betlej. Dynamika skumulowana pierwszy raz w tym sezonie przekroczyła ten sam wskaźnik sprzed roku (33,36 wobec 31,04 procent).

Dobra koniunktura to efekt – przypomina ekspert – wzrostu realnych wynagrodzeń, dodatkowych wypłaty rekompensacyjnych (dla górników, za węgiel) i wyjątkowo korzystnych nastrojów konsumentów. Ale krótkoterminowo nawet większe znaczenie może mieć tegoroczna terminowa zbitka (nieduży odstęp) okresów świąteczno-noworocznego i ferii w ważnych dla sezonu zimowego obszarach, w tym Warszawy. Taki układ w połączeniu z dużo większym niż w przeszłości przekonaniem, że zakupów wycieczek nie warto odkładać na ostatnią chwilę, „generuje i powinien generować jeszcze w kilku najbliższych tygodniach wysokie tempo zakupów imprez z wylotami w ostatniej dekadzie grudnia i w styczniu”.

Tunezja zaznacza obecność

Betlej zwraca uwagę, że nadal znacznie słabiej niż przed rokiem prezentuje się w systemie MerlinX sprzedaż Grecji, która wprawdzie pierwszy raz w tym sezonie wyszła na plus wobec sezonu ubiegłego (0,4 procent), ale na tle ponad 100-procentowego wzrostu sprzed roku nie jest to wynik imponujący. Znacznie słabsza od ubiegłorocznej jest dynamika sprzedaży Bułgarii (19,3 wobec 29 procent przed rokiem) i Hiszpanii, czyli minus 14 procent wobec stagnacji w tym samym okresie sezonu poprzedniego.

Nadal zdecydowanie lepiej wypada tempo rezerwowania wycieczek do Egiptu (mimo że w systemie MerlinX ten kierunek jest mocno niedoszacowany), które wzrasta prawie o 118 procent i Turcji, która nadal bardzo energicznie rośnie. Choć raporty z systemu MerlinX nie podają w tym zakresie danych, inne źródła wskazują na wzrost w przedziale 200 – 250 procent.

W ogólnych statystykach sprzedaży obecność zaznacza też powoli odzyskująca popularność Tunezja – w MerlinieX z udziałem w granicach 1 procenta, a w innych źródłach 1,6 procent – dodaje Betlej.

Tak silny optymizm studzą jednak dane z innych źródeł – pisze ekspert. Należy mieć na względzie, że dane w systemie MerlinX mogą być zawyżone przez bardzo dobrą sprzedaż first minute w biurach Itaka i Grecos Holiday, które tradycyjnie mocno obniżają ceny o tej porze roku. Na to może wskazywać zwyżkująca dynamika i udziały rynkowe kierunków tradycyjnie sprzedawanych przez tych touroperatorów.

Nadchodzi rewolucyjna zmiana ról

Wraca też do stwierdzenia, że generalne trendy w turystyce „można ze stosunkowo dużą skutecznością oszacować i w ten sposób dokonać stosunkowo szybkich i celnych biznesowo korekt i reakcji”. A kluczem do tego jest „wyobrażenie sobie przebiegu zmian dochodów i zasobności gospodarstw domowych i dodatkowo nastrojów konsumenckich, oszacowanie ich przełożenia na popyt w turystyce wyjazdowej, oszacowanie przebiegu ewolucji podziału rynku pomiędzy organizatorów i wyjazdy samodzielne (organizowane często w oparciu o tanie linie lotnicze) i oszacowanie optymalnej struktury geograficznej wyjazdów” zorganizowanych.

Po tym wstępie Betlej pisze, że zbliża się „rewolucyjna zmiana ról pomiędzy dwoma głównymi kierunkami wyjazdów, a mianowicie zdecydowanym liderem ostatnich dwóch lat, czyli Hiszpanią i dwa i pół raza mniejszym (pod względem liczby klientów) Egiptem, który w tym sezonie (pod warunkiem braku spektakularnych, niebezpiecznych zdarzeń) prawie na pewno wyląduje na samodzielnym tronie króla zimy”.

Ze względu na niskie ceny również w sezonie letnim zmienią się proporcje. „To, że w najbliższych sezonach Turcja i Egipt będą odzyskiwać mocno nadwątloną pozycję na turystycznym rynku jest raczej jasne, ale wydaje się, że zdecydowanie niedoszacowane jest tempo w jakim proces ten może przebiegać” – uważa Betlej. Jego zdaniem touroperatorzy nie wykorzystali w ostatnim sezonie nadchodzących zmian. „W największym stopniu dokonały tego biura Coral Travel Wezyr Holidays (około 28 tysięcy klientów więcej wysłanych do Turcji) i Itaka (około 26 tysięcy klientów więcej w Turcji)”.

„A skutkiem tego był wyraźnie ponadnormatywny wzrost cen tego kierunku, zwłaszcza w drugiej połowie sezonu, podczas gdy w wielu krajach europejskich, w tym zwłaszcza w Niemczech, ceny wycieczek do Turcji były nie wyższe, ale wyraźnie niższe niż w sezonie poprzednim. W tej sytuacji głównym wygranym sezonu 2017 został Egipt, którego sprzedaż była wspierana stopniowo spadającymi (ze względu na dewaluację funta egipskiego) cenami”.

Traveldata przedstawia więc „bliźniaczy koncepcyjnie wykres przebiegu cen wewnętrznych w zasadniczych krajach letniego wypoczynku Polaków (przebieg cen w Hiszpanii i w Bułgarii jest niemal identyczny jak w Grecji), który może dawać sporo do myślenia w zakresie rozważań nad potencjalną konkurencyjnością rywalizujących o turystów krajów”.

Po lipcowym puczu w 2016 roku i po wygraniu w kwietniu 2017 roku referendum konstytucyjnego prezydent Turcji Recep Erdogan wzmocnił swą władzę – komentuje ekspert. Taki czynnik z reguły sprzyja zwiększeniu wewnętrznej kontroli w państwie i redukuje ryzyko wystąpienia niebezpiecznych wydarzeń, ale nie zdążył odegrać jeszcze istotnej roli w powrotach turystów do Turcj w 2016 roku, uświadomienie sobie tego zabrało turystom bowiem dobrych kilka tygodni. Atrakcyjność turystyczna Turcji zaczęła być istotniej wspierana przez opadające ceny (ale nie dla Polaków), natomiast obecne zmiany pozwalają mieć nadzieje, że proces ten będzie kontynuowany lub przynajmniej się utrwali.

Należy też brać pod uwagę, istnienie znacznego popytu odłożonego na wyjazdy, zwłaszcza rodzinne, do Turcji, który może zostać uwolniony jeśli ludzie uznają, że ceny wyjazdów do tego kraju przestały być już wygórowane. Z tego można próbować wyciągać wnioski, że Grecja, o którą obecnie dość zacięcie rywalizują touroperatorzy przestanie być głównym czynnikiem wzrostu w turystyce, a liderem tego procesu może stać się Turcja z Egiptem – wyjaśnia Betlej.

W Turcji przyszłość

Zmiany w geografii wyjazdów wypoczynkowych Polaków będą miały wpływ na pozycje touroperatorów na rynku. Obecnie do największych biur podróży pod względem przychodów i liczby klientów zalicza się pięć firm. Samotnym liderem jest bardzo mocno zdywersyfikowane pod względem oferty biuro Itaka, za którym plasuje się niewiele mniej zdywersyfikowana dwójka, a mianowicie biura Rainbow i TUI Poland, a w pewnej odległości znajduje się kolejna dwójka, ale już dość wyraźnie sprofilowana, czyli Grecos Holiday i Coral Travel Wezyr Holidays – opisuje sytuację Betlej.

Ważne jest również, że liderami klasyfikacji efektywności w tej piątce jest trójka: Itaka, Rainbow i Grecos. Pozostałe biura od piątki dzieli spory dystans. Przy czym w wypadku Neckermanna powiększa się on, a w wypadku biur Net Holiday i Exim Tours raczej zmniejsza.

Od tego jak podejdą wymienione biura do tak przyszłościowego rynku dla masowej turystyki jakim jest Turcja, zależeć będzie w dużej mierze ich pozycja za lat kilka – konkluduje Betlej.

Niemcy wybierają Egipt

Niejako w nawiązaniu do tego – pisze dalej prezes Traveldaty – warto spojrzeć, jak rezerwowali w minionym sezonie turyści niemieccy, którzy poprzez dużą liczbę podróżujących potrafią istotnie wpływać na generalną sytuację w turystyce. Oprócz zestawienia liczby rezerwacji na poszczególnych głównych (w Niemczech) kierunkach rok do roku przedstawiamy też zestawienie skumulowanych zmian w sprzedaży z ostatnich dwóch lat (czyli na bazie 2015 roku), baza odniesienia z roku 2016 została bowiem dość istotnie zniekształcona przez ówczesne reakcje części turystów na obawy przed niebezpiecznymi wydarzeniami.

Jak objaśnia autor analizy, widać, że w tym sezonie zdecydowanie dużymi względami niemieckich turystów cieszy się Egipt. Zwraca uwagę, że poprawie tempa rezerwacji na kierunkach egipskich i w pewnej mierze tureckich towarzyszy w drugiej połowie sezonu wyraźne osłabienie sprzedaży kierunków hiszpańskich, na co duży wpływ może mieć przekonanie niemieckich turystów o zbyt wysokich cenach u tamtejszych hotelarzy.

Na te tendencje warto zwrócić uwagę, gdyż całkiem możliwe, że znajdą one częściowe odzwierciedlenie również w zmianach preferencji wśród polskich turystów. Wahająca się i stosunkowo jeszcze słaba (z wyjątkiem ostatniego miesiąca) dynamika sprzedaży Turcji ma w dużej mierze podłoże polityczne – niemieccy klienci są zrażeni polityką Erdogana.

Jest to jednak dodatkowa szansa dla polskich turystów, gdyż mogą liczyć na lepszą jakość wypoczynku (jak to określił prezes Itaki Mariusz Jańczuk „na sułtański serwis”) i dla organizatorów, gdyż rosną ich możliwości negocjacyjne – pisze Betlej.

Mocna złotówka sprzyja organizatorom

W części materiału poświęconej cenom wyjazdów w biurach podróży na pierwszy pełny tydzień sierpnia (6 – 12.08.2018 r.), zebranych 7 grudnia Andrzej Betlej podaje, że z tygodnia na tydzień średnia cena spadła o 12 złotych. Natomiast rok do roku była niższa o 71 złotych. Szczegóły Traveldata ilustruje grafikami.

Na nieco korzystniejsze niż przed rokiem ceny wycieczek należy na razie patrzeć z dystansem, gdyż jest to nadal relatywnie wczesny okres sprzedaży first minute, a czynniki o charakterze kosztotwórczym wpływają chwilowo w dość istotnym i rosnącym stopniu w kierunku spadku cen wycieczek. Paliwo lotnicze zdrożało wprawdzie o 4 procent, ale złoty umocnił się wobec euro i amerykańskiego dolara o 7,5 procent – komentuje autor.