Touroperatorzy i agenci turystyczni – dylematy korekty rozliczenia VAT

Sprawa stosowania stawki VAT w wysokości 0 procent do wynagrodzenia prowizyjnego z tytułu usług sprzedaży imprez turystycznych, świadczonych w imieniu i na rzecz touroperatorów, które odbywają się poza terytorium Unii Europejskiej, została częściowo poruszona w artykule opublikowanym 3 czerwca 2019 roku „VAT: agenci turystyczni mogą występować o zwrot podatku”, w którym przywołano stanowisko zaprezentowane w interpretacji indywidualnej dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 8 maja 2019 roku (0112- KDIL1-3.4012.137.2019.1.KB).

Czytaj też: „Pośrednik turystyczny z zerową stawką VAT”.

Prawidłowość stosowania stawki 0 procent raczej nie budzi obecnie zastrzeżeń organów podatkowych. Potwierdza to również interpretacja indywidualna dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 5 lipca 2019 roku (0112-KDIL1-3.4012.200. 2019.2.AK).

Stawka 0 procent jest stosowana prawidłowo do bieżących rozliczeń, na podstawie § 6 ust. 1 pkt 7 rozporządzenia ministra finansów z 23 grudnia 2013 roku w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych (tekst jedn. DzU z 2018 roku poz. 2350) – w odniesieniu do usług, które dotyczą imprez turystycznych odbywających się poza terytorium Polski i Unii Europejskiej.

W przeszłości prowizje były jednak opodatkowywane stawką VAT w wysokości 23 procent. Za wykonywane czynności agenci otrzymują od touroperatorów wynagrodzenie prowizyjne obliczane według stawek określonych w umowach, w których z reguły było używane określenie „stawka brutto”. Wynagrodzenie prowizyjne jest obliczane od wartości cen sprzedawanych wycieczek określanych jako imprezy turystyczne. Wynagrodzenie prowizyjne jest dokumentowane fakturami wystawianymi na touroperatorów.

Kwota należnego VAT była obliczana w kwocie należnej prowizji (tak zwana metoda „w stu”). Taki sposób rozliczenia akceptowali touroperatorzy. Uwaga – stanowisko w sprawie stosowania stawki 0 procent nie jest skutkiem zmiany przepisów, a więc należy uznać, że stosowana dotychczas stawka 23 procent była nieprawidłowa i powodowała zawyżenie należnego podatku.

Faktura korygująca

W takiej sytuacji przepisy o podatku od towarów i usług, z uwagi na zawyżanie kwot podatku należnego w wystawianych fakturach, przewidują wystawienie faktur korygujących, w których prawidłowo zostanie zastosowana stawka VAT 0 procent (art. 29a ust.13 i 14, a także art. 106j ust.1 pkt 5 ustawy o VAT).

O ile samo wystawienie faktury korygującej nie powinno budzić wątpliwości, o tyle rysuje się spór między agentami a touroperatorami dotyczący podstawy opodatkowania – jedna ze stron może stracić kwotę odpowiadającą VAT w stawce 23 procent.

Przekazywane agentom stanowisko touroperatorów jest jednoznaczne. Touroperatorzy zgadzają się na wystawienie przez agentów faktur korygujących z zastosowaniem stawki 0 procent, ale z pozostawieniem podstawy opodatkowania, czyli dotychczasowej ceny netto. Taka korekta spowoduje obowiązek zwrócenia touroperatorowi przez agenta nienależnie obliczonego VAT w wysokości 23 procent. Jest to w istocie obniżenie ceny, niekorzystne dla agenta, gdyż powoduje konieczność zwrócenia części wynagrodzenia, a jednocześnie agent musiałby zmniejszony VAT uzyskać z urzędu skarbowego. W ewidencji i deklaracji agenta podatek należny, wynikający z faktur korygujących, byłby wykazany ze znakiem „minus”.

Touroperator oddałby urzędowi skarbowemu podatek naliczony (takie faktury korygujące z punktu widzenia nabywcy powodują zmniejszenie podatku naliczonego), ale kwoty te otrzymałby od swojego agenta.

We wspomnianej na wstępie interpretacji indywidualnej z 5 lipca 2019 roku agent uzyskał potwierdzenie odmiennego stanowiska w sprawie podstawy opodatkowania w wystawianych fakturach korygujących – w przypadku umów, w których prowizja została wskazana jako kwota brutto, agent powinien prawidłowo podać kwotę brutto należnego wynagrodzenia jako podstawę opodatkowania, do której zastosuje stawkę 0 procent.

Organ uzasadnił swoje stanowisko treścią art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, który przewiduje, że podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem niektórych dalszych przepisów, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, (…). Katalog elementów dodatkowych, wchodzących w skład podstawy opodatkowania, określony został w art. 29a ust. 6. W świetle tego przepisu, podstawa opodatkowania obejmuje między innymi podatki, cła, opłaty i inne należności o podobnym charakterze, z wyjątkiem kwoty podatku.

Wystawienie w opisany sposób faktury korygującej powoduje, że cena brutto wynagrodzenia pozostaje bez zmian, agent uzyskuje jednak korzyść w kwocie podatku należnego. VAT należny wynikający z faktury korygującej zostanie w ewidencji i deklaracji wykazany ze znakiem „minus”, ale agent nie oddaje tej kwoty touroperatorowi (nie zmienia ceny – wynagrodzenia). Jednocześnie touroperator, który odliczył 23 procent VAT z pierwotnej faktury, musiałby zmniejszyć podatek naliczony, a przy tym nie odzyskałby żadnych kwot od agenta.

Naliczanie podatku

W razie sporu decydujące będą zapisy umów agencyjnych, dotyczące wynagrodzenia (prowizji). Jeżeli prowizja została wskazana jako kwota brutto i nie zastrzeżono, że touroperator przewidywał stosowanie stawki VAT innej niż 0 procent, to agent ma spore szanse na korzystne dla siebie korygowanie faktur, pozostawiając niezmienioną kwotę brutto.

Gdyby jednak w umowie określono prowizję jako kwotę netto, do której dolicza się VAT według właściwej stawki, to korygując VAT do 0 procent, agent byłby zobowiązany oddać drugiej stronie kwotę VAT.

Część agentów może więc wystawiać faktury korygujące z pozostawieniem kwoty brutto jako podstawy opodatkowania w stawce 0 procent. Zależy to z jednej strony od postanowień umowy agencyjnej, dotyczącej sposobu obliczania prowizji, a z drugiej – od trwającej współpracy. Można tylko zakładać, że agent, któremu współpraca układa się pozytywnie, nie będzie narażać się na spór z touroperatorem.

Uwaga – na prawidłowe wystawienie faktur korygujących mają wpływ nie tylko przepisy prawa podatkowego, ale także przepisy prawa cywilnego dotyczące umowy agencyjnej.

Biura Podróży

Pozostało 92% artykułu