Betlej: Koniunktura na wycieczki będzie zależeć od tego, jak się potoczy wojna

Co najmniej trojaki wpływ będzie mieć na turystykę wyjazdową agresja Rosji wspomaganej przez Białoruś na bezpośredniego sąsiada Polski, Ukrainę. Chodzi po pierwsze o obawy przed wojną i jej skutkami dla Polski, po drugie o oddziaływanie działań wojennych i sankcji na sytuację gospodarczą i stan finansów gospodarstw domowych, a po trzecie o lawinowo rosnącą liczbę uchodźców wojennych na życie gospodarcze i społeczne kraju – wylicza na wstępie najnowszej, pierwszej od wybuchu wojny, analizy prezes Instytutu Badań Rynku Turystycznego Traveldata Andrzej Betlej.

Czytaj więcej

Nowe Trendy

Betlej: Pandemia odchodzi powoli, wciąż dużo zgonów

W wielu krajach spadek liczby zgonów nie nadąża za oficjalnymi spadkami liczby zakażeń. A to właśnie zgony, a nie zakażenia, pokazują realny rozmiar i stan epidemii. Prawdopodobnie odchodzenie epidemii ogłoszono zbyt wcześnie – pisze ekspert.

Konflikt interesów krajów Zachodu

Zanim będzie można snuć scenariusze – pisze Betlej – warto w skrócie naświetlić geostrategiczne interesy USA i Unii Europejskiej w obecnej sytuacji. Przyjrzenie im się może być bardzo przydatne w przewidywaniu przyszłych sankcji.

Stany Zjednoczone nakładają kolejne sankcje szybko, podobnie przesuwają wojska w Europie i wysyłają dużą ilość broni Ukrainie. Być może – na co zwracają uwagę niektórzy komentatorzy – chcą jak najmocniej osłabić Rosję. A to z kolei wynika stąd, że chcą mieć wolne ręce na Pacyfiku, głównym terenie „rywalizacji oraz potencjalnie bliskiej konfrontacji”. „Osłabiona Rosja nie powinna w takiej sytuacji być istotnym zagrożeniem i być może będzie mogła być utrzymywana w ryzach głównie przez samą Unię Europejską”.

Jednak to rozumowanie jest – zdaniem autora - najprawdopodobniej błędne, gdyż nie docenia długoterminowych interesów i celów najważniejszych krajów Wspólnoty. Tymczasem już od półtorej dekady strefa euro jest najsłabiej radzącą sobie gospodarczo z ważnych obszarów świata.

Strategia lizbońska formułowana na początku wieku zakładała, że do 2010 roku Unia stanie się najbardziej innowacyjnym i najbardziej zaawansowanym technologicznie obszarem świata, wyprzedzając pod tym względem Stany Zjednoczone. Tymczasem obecnie coraz bardziej otwarcie mówi się wręcz o rosnącym zacofaniu technologicznym Europy wobec nie tylko USA, ale też wiodących gospodarek Azji. Podejmowane przez Brukselę próby formułowania kosztownych programów wypełnienia luki technologicznej są zdaniem wielu specjalistów skazane na niepowodzenie – relacjonuje autor.

„Jest to o tyle ważne, że w takiej sytuacji zjednoczonej Europie, a zwłaszcza Niemcom, coraz wyraźniej pozostaje ekspansja i rywalizacja w obszarze dóbr technologicznie średnio zaawansowanych i dla takich musi zabiegać dla siebie o odpowiednio duże rynki zbytu”.

Kołem ratunkowym może być zapewnienie sobie uprzywilejowanej pozycji na dużym rynku rosyjskim i dodatkowo na rynkach innych państw postsowieckich”. Stąd niechęć niektórych krajów Unii (Niemcy, Holandia, Włochy i częściowo Francja) do nakładania ostrych sankcji na Rosję, choć na razie po części ulegają one jeszcze presji USA i dużej części własnej opinii publicznej. „W ich interesie nie leży znaczne osłabienie i zubożenie Rosji”.

„Przeciąganie liny między USA i państwami chcącymi osłabić Rosję oraz państwami, które chcą z nią de facto współpracować, będzie miało duży wpływ na rozwój sytuacji w Ukrainie, w krajach wschodniej flanki NATO, a co za tym idzie będzie również oddziaływało na koniunkturę w naszej gospodarce, w tym w branży turystycznej” - wyjaśnia prezes Traveldaty.

Koniunktura turystyczna zależy od wyniku wojny

Autor dalej przedstawia dwa warianty rozwoju sytuacji. W pierwszym zakłada zakończenie działań „stabilnym kompromisem”, a w drugim zajęcie przez Rosjan „kluczowych obszarów Ukrainy”.

Jego zdaniem pierwszy wariant „wydaje się obecnie całkiem prawdopodobny, co ma wynikać z braku dalszych istotnych postępów Rosjan, zniechęcenia i spadku morale sił inwazyjnych i stopniowego wzrostu negatywnego działania sankcji.

Sytuacja w regionach dotychczasowych walk powinna ulec uspokojeniu, a kolejne incydenty zbrojne stać się sporadyczne”. W tej sytuacji obawy Polaków o skutki działań wojennych powinny się zmniejszyć, a stabilizacja sankcji powinna być relatywnie korzystna dla polskiej gospodarki.

„Dłuższy okres względnego spokoju w Ukrainie powinien sprzyjać stopniowym powrotom Ukraińców do ojczyzny i dość szybkim (np. do wakacji) sprowadzeniem ich liczby do wielkości akceptowalnych z punktu widzenia średnioterminowych możliwości Polski (np. 400-700 tysięcy).

Taki wariant rozwoju sytuacji powinien w niedużym stopniu zaszkodzić koniunkturze w zorganizowanej turystyce wyjazdowej, zwłaszcza w okresie wakacyjnym i postwakacyjnym, a na korzyść biur podróży może działać przekonanie turystów o mniejszym ryzyku wyjazdów zorganizowanych”.

Drugi wariant (zajęcie Ukrainy) spowoduje, że obawy Polaków przed Rosją wzrosną. „Najbardziej szkodliwa w tym względzie byłaby uderzająca w wewnętrzną stabilność narracja [w mediach] w stylu 'kto będzie następny'”.

Wtedy też prawdopodobnie rozgorzeje dyskusja o kolejnych sankcjach. Liczba uchodźców w tym wypadku może przejściowo osiągnąć rekordowe poziomy, po czym może w umiarkowanym stopniu ulec obniżeniu ze względu na powroty niektórych osób na Ukrainę i ewentualne przemieszczenie do innych krajów Unii.

„Problemy, a nawet przejściowy kryzys humanitarny prawdopodobny w tym wariancie może istotnie osłabić popyt na zagraniczne wyjazdy wypoczynkowe w biurach podróży, zwłaszcza w obszarze tzw. Polski B, która w większym stopniu niż wielkomiejskie elity bazuje na turystyce zorganizowanej”.

Czytaj więcej

Biura Podróży

Traveldata: Wzrost cen wakacji wyraźnie przyspieszył. Efekt końca promocji?

46 złotych więcej niż tydzień temu i 423 złote więcej niż rok temu – o tyle średnio wzrosły w biurach podróży ceny wyjazdów na wakacje.

Nikt nie przyjął tylu uchodźców, co Polska

Zarazem prezes Traveldaty zwraca uwagę, że fala uchodźców, jaka zalała Polskę, już w pierwszym tygodniu wojny przekroczyła to, co Europa znała z roku 2015.

„Ani polskie media, ani polskie władze nie robią z tej sytuacji żadnego większego problemu. Ot, po prostu Polacy masowo pomagają ukraińskim uchodźcom wojennym, zastępując szokujące proporcje ich liczby w relacji z polską populacją różnej maści przymiotnikami”.

W tej niecodziennej sytuacji Traveldata – pisze jej prezes - postanowiła odrobić lekcję za rząd i media i przedstawić proporcje liczby imigrantów z krajów zewnętrznych w roku 2015 wobec liczby ludności w głównych krajach przyjmujących te osoby. Przygotowany przez nią wykres przedstawia proporcje liczby imigrantów do liczby ludności danego kraju. Chodzi o dane z całego 2015 roku, kilkakrotnie uściślanych przez Eurostat i liczbę ludności w tych krajach na koniec 2015 roku. Dodano też proporcje z Polski, przyjmując liczbę 1,6 miliona uchodźców, choć trzeba spodziewać się ich więcej.

Instytut Badań Rynku Turystycznego Traveldata

Z zestawienia wynika, że Polska przyjęła w 17 dni prawie ośmiokrotnie więcej ludzi niż średnio cała Unia Europejska w całym 2015 roku i prawie czterokrotnie więcej niż bardzo mocno dotknięte ówczesną falą imigracji Niemcy – wylicza Betlej.

W porównaniu z innymi krajami relacja ta waha się od ponad pięciokrotności (Szwecja, która oficjalnie odżegnuje się od przyjmowania kolejnych uchodźców) do dziewiętnastokrotności (Francja).

Tempo trzecich szczepień zdecydowanie osłabło

W kolejnym wątku tekstu Betlej powraca po trzech tygodniach przerwy do raportów odnośnie do stanu pandemii. Jak pisze, Polska ma nadal stosunkowo mało zaszczepionych mieszkańców.

O ile w krajach zachodnioeuropejskich (pełna dawka, stan na 6 marca) wskaźnik szczepień przekracza na ogół znacząco 75 procent (liderzy: Portugalia - 91,3, Hiszpania - 82,5, Dania - 81,3, Włochy - 79,9, Irlandia - 79,8, Belgia - 78,7 procent), o tyle w Europie Środkowo-Wschodniej wskaźnik powyżej 65 procent notują jedynie Łotwa (68,4) i Litwa (66,9 procent). W Polsce wynosi zaledwie 58,6 procent.

Warto przy tym wyraźnie zaznaczyć, że duże kłopoty epidemiczne miały i często nadal mają te kraje, w których wskaźnik ten nie jest wysoki, a należą do nich Słowacja (50,5), Rosja (50) i Bułgaria (29,6 procent). Większy wskaźnik zaszczepienia społeczeństw wykazują takie kraje, jak Maroko (63,1) i Turcja (62,7 procent).

Również szczepienie trzecią dawką przebiega w Polsce niewystarczająco dynamicznie, czego jasnym dowodem jest stosunkowo niski wskaźnik zaszczepionych w tym trybie osób do ogółu społeczeństwa - 6 marca wyniósł 30,1 procent.podczas gdy we Włoszech było to 63,5 procent, w Belgii 62,4, Danii 61,8, w Portugalii 60,2, w Irlandii 56,9, a w Hiszpanii 51,1. Wyższy był udział osób zaszczepionych trzecią dawką także na Litwie 32,6, a nawet w Turcji 42 procent. W krajach będących tradycyjnymi liderami szczepienia społeczeństw, czyli w Wielkiej Brytanii i w Izraelu, chociaż tempo szczepienia trzecią dawką ostatnio mocno tam osłabło, udział ten jest również wysoki, czyli odpowiednio 57,1 i 56,4 procent – przytacza dane Betlej.

Sytuacja Polski korzystniejsza od europejskiej

W ostatnich tygodniach z powodu bardzo wysokiej i jednocześnie do niedawna rosnącej liczby nowych zakażeń w wielu krajach Europy Zachodniej wywołanego rozpowszechnieniem się wariantu Omikron, tygodniowy wskaźnik nowych zakażeń w Polsce nadal pozostaje korzystniejszy od przeciętnej jego wartości na kontynencie.

Jest teraz (2149) znacznie poniżej średniej ważonej dla wszystkich krajów źródłowych, czyli łącznie zachodnio- i środkowoeuropejskich (6706).

„Trzeba jednak brać pod uwagę, że wskaźnik liczby nowych zakażeń może być w Polsce relatywnie bardziej zaniżony od przeciętnej w innych krajach, gdyż skala niezgłaszania pozytywnych wyników testów wykonywanych samodzielnie może być w naszym kraju ponadnormatywnie wysoka”.

Niekorzystnie wygląda natomiast sytuacja Polski pod względem wskaźnika zgonów (32,6).