Betlej: Wracają trzy złote kierunki – Grecja, Turcja, Egipt

Sprzedaż wycieczek w biurach podróży powinna w kwietniu-czerwcu rosnąć, gdyż „odzwierciedla ona okres najwyższej dynamiki wzrostu realnych dochodów ludności” – stwierdza prezes Instytutu Badań Rynku Turystycznego Traveldata Andrzej Betlej w kolejnym, poniedziałkowym, komentarzu do wydarzeń poprzedniego tygodnia. Wcześniej pisze o dobrych wynikach jakie przyniósł ostatni raport Polskiego Związku Organizatorów Turystyki („Biura podróży na 32-procentowym plusie”).

Z pewnym spowolnieniem tempa wzrostu sprzedaży imprez turystycznych można się liczyć dopiero w drugiej połowie wakacji, czemu sprzyjać będzie przewidywane istotne osłabienie wzrostu dynamiki dochodów gospodarstw domowych Polaków – dodaje ekspert.

Odbudowa złotej trójki

Lokomotywą sprzedaży jest Grecja, która notuje według danych z MerlinaX 61-procentowy przyrost sprzedaży (inne źródła wskazują na dynamikę przynajmniej kilkanaście procent mniejszą). Do przełomu lutego i marca Grecja w dużym stopniu rosła dzięki strumieniowi zeszłorocznych klientów rozczarowanych Hiszpanią i Bułgarią, który był większy niż ich odpływ na coraz szybciej odradzające się kierunki egipskie i tureckie – opisuje sytuację Betlej. Przywołuje przy tym wywiad, jakiego Turystyce.rp.pl udzielił prezes Itaki Mariusz Jańczuk („Itaka: Wkrótce pokażemy produkt, jakiego w Polsce jeszcze nie było” : http://turystyka.rp.pl/artykul/1300043-Itaka–Wkrotce-pokazemy-produkt–jakiego-w-Polsce-jeszcze-nie-bylo.html?p=3 ).

Jego zdaniem, połowa marca stanowiła prawdopodobnie punkt zwrotny po którym powinna coraz bardziej przeważać sytuacja odwrotna, wspierana przez mocno ostatnio rosnący popyt na Egipt i Turcję. Jest to wynik rosnącej roli klientów z Polski B, którzy poczuli więcej pieniędzy w kieszeniach, a także ogarną ich optymizm płynący z lepszego postrzegania perspektyw polskiej gospodarki. Poza tym w Polsce B osób uprawnionych do pobierania pieniędzy z programu 500+ jest relatywnie więcej.

Te wszystkie pozytywne czynniki, zdaniem eksperta, oraz spadek obaw przed terroryzmem, sprawi, że Grecja, Turcja i Egipt stanowić będą trzy najważniejsze cele wyjazdów z biurami podróży.

Betlej sięga też do danych Wakacji.pl z 1 kwietnia, by na wykresach pokazać sprzedaż wyjazdów do pięciu podstawowych krajów w polskiej turystyce wyjazdowej (Grecja, Hiszpania, Bułgaria, Turcja, Egipt) i Albanii. Punktem odniesienia dla sytuacji jest przebieg udziałów poszczególnych kierunków w ogólnej liczbie rezerwacji na wyjazdy w poszczególnych miesiącach sezonu lato 2017 zrobionych do końca lutego, który jest przedstawiony na wykresie pierwszym.

Na kolejnym wykresie autor pokazuje przebieg udziałów poszczególnych kierunków w ogólnej liczbie rezerwacji na wyjazdy w poszczególnych miesiącach sezonu lato 2017 zrobionych do końca marca.

Jak wskazuje Betlej, wykresy nie różnią się zbytnio od siebie. „Największą różnicą jest zamiana miejsc w udziale rezerwacji na progu sezonu, czyli w kwietniu, pomiędzy Grecją i Hiszpanią. W marcu ta ostatnia zdecydowanie przeskoczyła Grecję, ale nie ma w tym nic dziwnego, bo wczesnowiosenna oferta kierunków greckich jest niewielka w relacji z całorocznymi kierunkami kanaryjskimi, pozostającymi w ciągłej sprzedaży. Dlatego przy generalnie lastowym nastawieniu klientów rezerwujących poza głównym sezonem, przy zbliżaniu się do terminów wyjazdu większe kierunki kanaryjskie stopniowo nadrabiały zaległości i w rezultacie wyprzedziły mniejsze, ale wcześniej rezerwowane kierunki greckie.

Ważniejszych kwestii można się dopatrzeć na słupkach po prawej stronie wykresów. Widać z nich osłabienie relatywnej pozycji Grecji związane z osłabieniem tempa jej marcowej sprzedaży, znaczące poprawienie pozycji Egiptu (z 5,9 do 7,1 procent w okresie jednego miesiąca) i w mniejszej skali poprawienie pozycji Turcji i Hiszpanii. Osłabiły się natomiast pozycje Bułgarii i Albanii”.

Do szczegółowych wniosków – relacjonuje dalej autor – potrzebny jest jeszcze jeden wykres, ukazujący różnice jakie zaszły w ostatnim miesiącu a pomagający wyjaśnić, skąd wzięły się zmiany w sumarycznych (czyli za 7 miesięcy) pozycjach poszczególnych kierunków.

Widoczne jest, że zasadnicza przyczyna osłabienia pozycji Grecji w marcu (przeliczenia wskazują, że jej udział w sprzedaży tego miesiąca wyniósł jedynie 34,3 procent) związana jest ze spadkiem jej udziałów w rezerwacjach majowych i kwietniowych, a wynika to z faktu, że jest to kierunek rezerwowany wcześniej niż bardziej lastowe Egipt, Turcja czy nawet Hiszpania. Tak więc spadek znaczenia Grecji nie ma na razie podłoża fundamentalnego, a raczej techniczny wynikający z rozkładu rezerwacji w czasie. Grecja obniży swoje rzeczywiste udziały w rynku dopiero później, jeśli zwiększy się sprzedaż Turcji i Egiptu – wywodzi Betlej.

I wyjaśnia dalej, że Hiszpania zyskała, ale głównie za sprawą nadrabiania rezerwacji na kwiecień. Pozycja Bułgarii osłabła prawdopodobnie z powodu stopniowo budzącego się zainteresowania wyjazdami do Egiptu i Turcji. Udział Turcji w sprzedaży styczniowej spadł natomiast w pobliże 4 procent (m.in. po sylwestrowym zamachu w Stambule), ale w lutym i marcu rozpoczął marsz w górę, aczkolwiek widać, że na razie ogranicza się on do wzrostów w nieodległych kwietniu i maju oraz w wakacje (wyjazdy rodzinne).

Jeszcze bardziej „lastowy” jest charakter wzrostu ogólnej pozycji Egiptu, choć ma on bardziej imponujący wymiar, gdyż po przeliczeniu okazuje się, że w sprzedaży marcowej Egipt niemalże zrównał się z Bułgarią.

Pozycja Albanii powoli, ale systematycznie słabnie, co może być wynikiem już dużego jej wyprzedania i malejącej liczby najbardziej atrakcyjnych ofert – wyciąga wnioski Betlej.

Podobne wnioski – przyznaje – można wysnuć z danych systemu MerlinX. Tam w marcu pozycja Grecji również uległa osłabieniu, a jej bliskich konkurentów Turcji i Egiptu znacznemu wzmocnieniu. Różnica jest tylko taka, że w systemie MerlinX wśród pozostałych kluczowych kierunków wyraźnemu osłabieniu uległa pozycja zarówno Hiszpanii i jak i Bułgarii, a w statystykach Enovatisu jedynie Bułgarii.

Silna władza w Turcji to plus

„Raczej plusem” nazywa ekspert zwiększenie się – jak pokazuje sondaż – liczby Turków skłonnych poprzeć zmianę konstytucji swego kraju, która prowadzi do systemu prezydenckiego. Według sondażu na „tak” ma zamiar głosować 49 procent obywateli.

Reforma zakłada m.in., że prezydent będzie jednocześnie szefem państwa i rządu, będzie mógł sprawować władzę za pomocą dekretów, a także rozwiązywać parlament. Wzrośnie także wpływ prezydenta na wymiar sprawiedliwości. Władze w Ankarze twierdzą, że system prezydencki jest konieczny dla zapewnienia stabilności państwa wobec niepewnej sytuacji w bezpieczeństwie wewnętrznym, spowolnienia gospodarczego i konfliktu zbrojnego w sąsiedniej Syrii, w który zaangażowane są wojska tureckie.

Jak zauważa Betlej, odrzucenie konstytucji w referendum może przedłużyć okres wewnętrznej niepewności, a i tak mogą być przez władze w Ankarze podejmowane kolejne próby wprowadzenia konstytucji po przeprowadzeniu zmian w jej treści lub inne metody wzmocnienia władzy prezydenta. Może to powodować wzrost napięcia politycznego w Turcji i w konsekwencji przyczyniać się do obniżenia bezpieczeństwa w kraju ze wszystkimi ujemnymi konsekwencjami dla odradzania się turystyki.

Ryanair wchodzi w czartery

Informację o powołaniu przez Ryanaira w Polsce czarterowej linii lotniczej Ryanair Sun ocenia Betlej jako „dla jednych plus, dla innych minus”.

Przewoźnik szuka już pracowników. Według prezesa linii Michaela O’Leary’ego polski rynek czarterowy ma świetne perspektywy, bo panują na nim wysokie ceny przelotów. Jest w tym sporo racji – pisze autor – gdyż linie czarterowe (Enter Air) zarabiają netto na jednym kliencie tyle ile najbardziej efektywne duże polskie biura podróży, jak Itaka, Rainbow, czy Grecos Holiday. „Jednocześnie ich efektywność w zestawieniu ze standardami przewoźnika jest mniejsza, co pozwala postawić tezę, że jest miejsce na istotne obniżenie taryf czarterowych”.

Nowy przewoźnik będzie zapewne coraz bardziej przenikał do turystyki. Można więc wskazać firmy, którym inicjatywa ta nie zagrozi, a w krótkim terminie może się nawet pomóc, takie podmioty, którym może w średnim terminie utrudnić prowadzenie biznesu i takie, którym utrudni życie (prawie) na pewno – pisze prezes Traveldaty.

Do pierwszej grupy należą wymienieni wcześniej wysoce efektywni liderzy turystyki „dwóch prędkości” oraz mniejsze i niszowe firmy turystyki egzotycznej. Ryanair sam będzie również wysoce efektywnym graczem drugiej prędkości, który powinien raczej egzystować na rynku z liderami, których bez drastycznego ograniczania marż i tak wyeliminować się nie da.

Do drugiej grupy należy reszta organizatorów turystyki i prawdopodobnie turystyczni agenci. Do trzeciej grupy należą zaś linie czarterowe, które będą stawać się stopniowo bezpośrednimi konkurentami Ryanaira, a przy cyklicznym spowolnieniu w turystyce mogą znaleźć się w trudnej sytuacji.

Minus – tanie waluty

Źle na turystykę wyjazdową wpłynie – i to jest minus ostatniego tygodnia – dążenie Czech do osłabienia swojej waluty – uważa ekspert.

Jak wyjaśnia, w czwartek Czeski Bank Narodowy (CNB) podjął decyzję o podtrzymaniu polityki słabej korony, aby utrzymać kurs euro na poziomie wyższym niż 27 koron. W tym celu gotowy jest kupować euro w nieograniczonych ilościach w zamian za świeżo wykreowane korony.

We współczesnym świecie jednymi z wojen prowadzonymi przez współczesne państwa są wojny walutowe. Polegają one na obniżeniu kursu własnej waluty w celu zwiększenia konkurencyjności gospodarki i uzyskania przewagi w relacjach handlowych. Skutkiem takiej polityki często jest monstrualny wzrost rezerw walutowych, co ma (lub miało) miejsce w takich krajach jak Szwajcaria, Szwecja, Dania, czy właśnie Czechy.

Polski złoty, obok korony i forinta należy do najbardziej niedowartościowanych walut w krajach OECD. Jego umocnienie się byłoby znakomitym wsparciem dla turystyki. Wystarczy przypomnieć ponad 40-procentowy wzrost w turystyce w 2008 roku, gdy waluty były w Polsce bardzo tanie. Niestety, sąsiedzi Polski – Niemcy, kraje nadbałtyckie, Słowacja (via Europejski Bank Centralny), Szwecja, Dania oraz właśnie Czechy – osłabiają swoje waluty. W takiej sytuacji trudno pozwolić sobie na silniejszego złotego – wyjaśnia Andrzej Betlej.

Cena constans

Szesnasty raz w tym roku Traveldata przygotowała porównanie cen dla wylotów w sezonie letnim 2017 (7 – 13.08.2017 r.). Zebrała je 30 marca i porównuje z cenami z 23 marca, a także rok do roku z cenami z 31 marca 2016 roku.