PIT: Trybunał Sprawiedliwości UE przesądził konieczność wyliczania marży prognozowanej

Trybunał Sprawiedliwości UE wydał dzisiaj wyrok w sprawie opodatkowania zaliczek w turystyce przez biura podróży (sprawa C-422/17, szef Krajowej Administracji Skarbowej przeciwko Skarpa Travel w Krakowie). Wniosek o wydanie orzeczenia w tej sprawie w trybie prejudycjalnym złożył w lipcu ubiegłego roku Naczelny Sąd Administracyjny.

Natychmiast po ogłoszeniu wyroku Polska Izba Turystyki wydała komunikat, w którym opisuje tę sprawę. Cytuje w nim prezesa PIT Pawła Niewiadomskiego, który śledził ja na kazdym etapie, a 7 czerwca w Luksemburgu uczestniczył w rozprawie: – Można było spodziewać się wyroku tej treści, gdyż sędziowie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej zwykle podzielają opinię Rzecznika Generalnego, a ten już we wrześniu wypowiedział się w duchu niekorzystnym dla branży, przychylając się do zdania, że obowiązek podatkowy z tytułu zaliczki powstaje w chwili jej otrzymania.

Zdaniem Polskiej Izby Turystyki rozstrzygnięcie TSUE „zdecydowanie nie służy interesom branży turystycznej i wskazuje na przyjęcie kierunku niekorzystnego dla polskich przedsiębiorców”. Stosowanie go wymagać będzie dostosowania polskich przepisów bądź opublikowania przez Ministerstwo Finansów wiążących objaśnień dotyczących VAT marży. Potrzebna są bowiem jasne zasady określania marży prognozowanej.

PIT deklaruje, że chętnie włączy się w te prace, aby rozwiązania były jak najkorzystniejsze dla przedsiębiorców. „Liczymy, że dzięki współpracy z ministerstwem uda się wypracować stanowisko uwzględniające interesy polskiej branży turystycznej” – czytamy w komunikacie.

Dalej PIT wyjaśnia istotę problemu. „Chodzi o spór co do momentu opodatkowania zaliczek uzyskiwanych od klientów według szczególnej procedury VAT marża, przewidzianej dla usług turystyki. Zdaniem polskiego fiskusa, podatnik zobowiązany jest rozliczyć podatek już w momencie otrzymania zaliczki, na podstawie marży obliczonej w oparciu o prognozowane koszty świadczenia turystycznego. Odmienne stanowisko prezentowały biura podróży, w tym [krakowskie biuro podróży] Skarpa Travel, wskazując, że w momencie otrzymania zaliczki od klienta nie są w stanie jednoznacznie określić wartości marży podlegającej opodatkowaniu”. Dlatego zaliczka powinna zostać rozliczona dopiero po realizacji świadczenia turystycznego, w ramach marży obliczonej na podstawie rzeczywistych kosztów usługi.

Wojewódzkie sądy administracyjne – przypomina PIT – w kilku przypadkach, a Naczelny Sąd Administracyjny w jednym, przyznawały rację biurom podróży. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie przyznał także rację Polskiej Izbie Turystyki w wyroku z 12 maja 2016 roku (sygn. III SA/Wa 1767/15). NSA wskazał, że – jak podaje PIT – „aprobata dla koncepcji prognozowanych kosztów i marży w istocie doprowadziłaby do niedopuszczalnej modyfikacji ustawowych zasad ustalania podstawy opodatkowania poprzez przyjęcie, że jest to marża skalkulowana, oszacowana, nie zaś uwzględniająca faktycznie poniesione wydatki”. To narusza zdaniem NSA konstytucyjną zasadę, że nakładanie podatków i stawek podatkowych musi następować w drodze ustawy.

16 lutego 2017 r. NSA zdecydował o skierowaniu do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej pytania prejudycjalnego o obowiązek rozliczania przez biura podróży VAT od zaliczek na poczet usług turystycznych. „Pytania brzmiały: Czy przepisy Dyrektywy Rady 2006/112/WE z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej należy interpretować tak, że obowiązek podatkowy z tytułu zaliczek otrzymanych przez podatnika świadczącego usługi turystyki, opodatkowane w procedurze szczególnej przewidzianej dla biur podróży w art. 306-310 Dyrektywy 2006/112/WE powstaje w momencie określonym w art. 65 Dyrektywy? I dalej: W przypadku odpowiedzi twierdzącej na to pytanie, czy art. 65 Dyrektywy należy interpretować tak, że dla celów opodatkowania zaliczkę otrzymaną przez podatnika świadczącego usługi turystyki, opodatkowane w procedurze szczególnej przewidzianej dla biur podróży w art. 306-310 Dyrektywy, pomniejsza się o koszty, o których mowa w art. 308, faktycznie poniesione przez podatnika do momentu otrzymania zaliczki?” – pisze PIT w komunikacie.

Rzecznik generalny TSUE Michal Bobek w opinii z 5 września uznał, że obowiązek podatkowy z tytułu zaliczki powstaje w chwili jej otrzymania, a także że VAT należy obliczać w odniesieniu do marży ustalonej jako różnica między kwotą zaliczki a odnośnym odsetkiem całkowitych przewidywanych kosztów. Jego zdaniem, biuro podróży powinno potrafić oszacować wartość marży z dużą precyzją już w momencie pobierania zaliczki. Według niego, przepisy VAT-marża nie odnoszą się do kwestii momentu powstania obowiązku podatkowego, można zatem w tym zakresie stosować reguły ogólne.

W dzisiejszym wyroku Trybunał Sprawiedliwości UE podzielił jego stanowisko. Stwierdził, że:

1) Artykuły dyrektywy w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej należy interpretować w ten sposób, że w wypadku gdy biuro podróży pobiera zaliczkę na poczet zapłaty za usługi turystyczne, które będzie świadczyć turyście, podatek od wartości dodanej (VAT) jest wymagalny w chwili otrzymania zaliczki, pod warunkiem, że w chwili tej świadczone usługi turystyczne są precyzyjnie określone.

2) Artykuł 308 dyrektywy 2006/112, zmienionej dyrektywą 2010/45, należy interpretować w ten sposób, że marża biura podróży, a w konsekwencji podstawa opodatkowania, stanowi różnicę między całkowitą kwotą, z wyłączeniem podatku od wartości dodanej (VAT), do zapłaty przez turystę, a kosztami poniesionymi przez biuro podróży na poprzednim etapie obrotu z tytułu dostaw towarów i usług świadczonych przez innych podatników, w przypadku gdy transakcje te służą bezpośredniej korzyści turysty.