Za kilka dni ruszy Turystyczny Fundusz Zwrotów. Na pieniądze czekać może nawet 100 tysięcy klientów

Prezydent podpisał, a rząd opublikował w środę w Dzienniku Ustaw, ustawę zwaną potocznie tarczą dla turystyki. Ustawa zkłada, że większość przepisów, szczególnie te dotyczące powołania Turystycznego Funduszu Zwrotów, wejdzie w życie siedem dni po ogłoszeniu ustawy. To oznacza, że zacznie ona obowiązywać od 1 października.

CZYTAJ WIĘCEJ O USTAWIE: Prezydent podpisał ustawę zwaną tarczą dla turystyki

Za wdrożenie nowego mechanizmu odpowiedzialny jest Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny. Dlaczego akurat UFG? W jego strukturze działa bowiem od 2016 roku Turystyczny Fundusz Gwarancyjny, który co miesiąc przyjmuje od wszystkich organizatorów turystyki, zarejestrowanych w centralnej ewidencji, sprawozdania. Podają oni w nich liczbę zawartych z klientami umów i wyliczają składki od nich, a na koniec przelewają składki na konto TFG. Jest więc to instytucja najlepiej w kraju zorientowana ruchu panującym w zorganizowanej turystyce wyjazdowej i działaniach biur podróży.

Zarazem UFG dysponuje potężną strukturą informatyczną (na co dzień obsługuje klientów firm ubezpieczeniowych), a sam TFG unowocześnił w tym roku za pieniądze z Unii Europejskiej system, przez który organizatorzy mogą się z nim komunikować i rozliczać. Każdy z nich może mieć tam swoje konto, które pozwala między innymi przesyłać raporty, sprawdzać stan swoich rozliczeń, a nawet je korygować.

ZOBACZ TEŻ: TFG z nowym portalem dla turystów i przedsiębiorców

– Co dziwne, choć system ułatwia wiele czynności, nie każdy organizator założył sobie w nim konto – wskazuje dyrektor TFG Renata Mentlewicz. Na ponad 4400 zarejestrowanych w ewidencji podmiotów, z systemu korzysta jedynie 2800. Namawiamy więc pozostałych, żeby teraz, kiedy będą występować o uruchomienie wypłat dla swoich klientów, takie konta zakładali.

Do wypłaty trzeba dwojga

Co musi się zdarzyć, żeby klient odebrał swoje pieniądze? Aktywne muszą być dwie strony. Ustawa nakazuje bowiem touroperatorom przygotowanie i zgłoszenie listy klientów, którym należą się wypłaty (imię, nazwisko, numer umowy itp. – patrz niżej). Organizator tym samym potwierdza, że dany klient nie odebrał już pieniędzy za imprezę, która się nie odbyła, nie skorzystał wcześniej z zamiany wpłaty na voucher ani nie przesunął swojego wyjazdu na inny termin. W grę mogą wchodzić tylko osoby, z którymi organizator rozwiązał umowę i czekają tylko na pieniądze w związku z odroczeniem wypłaty ustawą antycovidową o 180 dni.

Jednocześnie do UFG musi zgłosić się sam klient. On też musi podać wszystkie swoje dane i numer umowy z organizatorem. Żeby to zrobić musi w systemie teleinformatycznym UFG założyć sobie konto.

UFG ma za zadanie porównać dane przedstawione przez obie strony. Jeśli wszystko będzie się zgadzać, wyśle polecenie wypłaty do Banku Gospodarstwa Krajowego. UFG ma 30 dni na zweryfikowanie prawdziwości danych klienta i organizatora, ale w razie problemów lub wątpliwości może dochodzić prawdy nawet cztery miesiące. Na samo wysłanie przelewu ustawodawca przewidział 14 dni.

– Oczywiście będziemy starać się, żeby proces weryfikacji przebiegał jak najszybciej – zapewnia wiceprezes UFG Marek Niechciał. – Oczekując na ustawę przygotowaliśmy program informatyczny, który automatycznie porówna wszystkie dane. Wiele będzie więc zależało od tego, czy klienci będą starannie i bezbłędnie wypełniać przygotowane formularze. Dlatego będziemy szeroko informować – na naszej stronie tfg.ufg.pl i w call center – jak wypełnić dokument, żeby nie popełnić błędu. Ważne jest też – podkreśla – żeby roszczenie zgłosiła ta sama osoba, która zawarła umowę z biurem podróży.

Ustawa wskazuje, że Turystyczny Fundusz Zwrotów będzie można uruchamiać jedynie wobec wpłat dokonywanych kartą elektroniczną lub przelewem, mechanizm nie obejmuje natomiast wpłat gotówkowych. Przez taki zapis projektodawcy chcieli zawęzić pole do nadużyć. Zarazem jednak sami wskazywali podczas prac nad ustawą w parlamencie, że jeśli klient wpłacił pieniądze agentowi turystycznemu w gotówce, a agent przelał je organizatorowi, korzystając z systemu bankowego, to tym samym uznaje się, że była to operacja bezgotówkowa.

300 milionów złotych – dużo czy mało?

Jak przewiduje Ministerstwo Rozwoju, w którym powstawała ustawa, po pieniądze ustawi się w kolejce około 100 tysięcy klientów biur podróży. Średni zwrot będzie liczył 3000 złotych. Dlatego skarb państwa będzie musiał przeznaczyć na ten cel około 300 milionów złotych. Na tyle jest przygotowany BGK.

Nie będą to jednak pieniądze podarowane przez państwo touroperatorom, ale pożyczone. Organizatorzy będą musieli je oddać w ciągu sześciu lat. Co więcej – będą musieli też dołożyć część od siebie (patrz niżej) i jednocześnie wpłacać składki na kolejny fundusz, tym razem Turystyczny Fundusz Pomocowy, który ma być zabezpieczeniem dla nich samych na wypadek kolejnej sytuacji podobnej do obecnego kryzysu. Kiedy to potrzebują pomocy finansowej, żeby rozliczyć się z klientami.

Przedstawiciele branży wskazywali, że suma 300 milionów złotych może być za mała. Padały głosy, że w grę może wchodzić nawet 500 milionów złotych. Kto ma rację – okaże się w praktyce. Jak zasugerowała jednak wicepremier i minister rozwoju Jadwiga Emilewicz podczas branżowej debaty poświęconej ustawie, rząd nie wyklucza zwiększenia tej sumy, gdyby okazało się, że jej nie doszacował.

WARTO: Tarcza dla turystyki – szansa na stabilizację rynku turystyki wyjazdowej

W tym kontekście przedstawicieli biur podróży niepokoi także zasada przewidziana w ustawie, według której pieniądze z funduszu będą dzielone według kolejności zgłaszania potrzeb przez touroperatorów. Obawiają się, czy najwięksi, lepiej zorganizowani, nie zgarną całej puli zanim mniejsi zdążą wystąpić ze swoimi wnioskami.

Według innych przewidywań żaden, nawet największy touroperator, nie da rady wyczerpać 300 milionów, bo po prostu nie ma takich potrzeb. Pewnym dodatkowym ograniczeniem może tu być także wskazanie techniczne UFG, które mówi, że jednorazowo organizator nie powinien zgłaszać paczki przekraczającej 5000 rekordów (jeden rekord to jedna umowa z klientem).