Betlej: Polska ma mało zaszczepionych i mało ozdrowieńców. To niekorzystne

Mimo wyraźnie negatywnych tendencji sytuacja epidemiczna w Polsce ciągle jest jeszcze lepsza pod względem rozprzestrzeniania się zakażeń, niż w pozostałych krajach Unii Europejskiej. Trudno jednak nie zwrócić uwagi, że o ile w Europie Zachodniej następuje poprawa, o tyle w Polsce i w całej Europie Wschodniej wyraźne pogorszenie. Prawdopodobnie więc nastąpi zamiana miejsc na epidemicznej mapie kontynentu – pisze prezes Instytutu Badań Rynku Turystycznego Traveldata Andrzej Betlej w najnowszym materiale, omawiającym sytuację epidemiczną, jaki przygotowuje co tydzień.

Będzie to – zdaniem autora – wynik tego, że w zachodniej części kontynentu od wielu tygodni przeważało zaostrzanie reguł antyepidemicznych, a w Polsce i na wschodzie Europy (z wyjątkiem Litwy) odwrotnie.

Paradoksalnie też większa relatywnie liczba zakażeń pozwoliła na dodatkowe uodpornienie się znacznie większego odsetka populacji niż miało to miejsce w Polsce i w innych krajach naszego regionu. Ten pomijany na ogół czynnik ma wspomagające znaczenie – obok rozlicznych ograniczeń i obostrzeń – w wygaszaniu kolejnych cyklicznych fal epidemii. Bardzo niski poziom liczby zakażeń w Polsce będzie teraz działał przeciwko naszym statystykom, gdyż liczba uodpornionych w ten sposób osób jest niewielka, a odporność nabyta podczas trzeciej fali epidemii w dużym stopniu już zanika – dzieli się z czytelnikami swoimi wnioskami ekspert.

W rozważaniach nad ewentualnym przebiegiem rozprzestrzeniania się zakażeń, trzeba jeszcze pamiętać o dodatkowym obiektywnym i zarazem niekorzystnym dla naszego regionu czynniku, jakim są niższe temperatury, które już jesienią przymuszają ludzi do częstszego przebywania w pomieszczeniach. Pod tym względem sytuacja na Zachodzie Europy jest z reguły znacznie korzystniejsza i taka też była w ostatnich tygodniach, gdy jej mieszkańcy przez dłuższy czas mogli się cieszyć stosunkowo ciepłą i słoneczną pogodą.

Polska – być może ostatni tydzień przewodzenia Europie

W ostatnim tygodniu wskaźnik nowych zakażeń dwunasty raz od połowy lipca (wskaźnik 14,6) wzrósł, tym razem ze 140 do 199, co oznaczało 42 procent nowych zakażeń na milion mieszkańców więcej. W następnych tygodniach skala zwyżek wskaźnika nadal pozostanie wysoka, ale i tak powinien on jeszcze przez co najmniej kilka tygodni pozostać wyraźnie niższy od jego średniej wartości w krajach Zachodniej Europy i to nawet mimo wprowadzanych tam coraz większych obostrzeń i elementów segregacji sanitarnej, które działają hamująco na rozwój epidemii (obecnie wskaźnik w Polsce jest prawie 7-krotnie niższy) – opisuje Betlej.

I przedstawia na wykresie zaktualizowane zestawienie głównych wskaźników epidemicznych w unijnych krajach najbliżej Polski.

Foto: Traveldata

Wykres wskazuje, że sześć krajów ma - zwłaszcza pod względem wskaźnika nowych zachorowań - nadal wyraźnie niekorzystniejszą sytuację od Polski. Najbliższymi nam krajami pod względem tego wskaźnika są Czechy i Szwecja, w których wskaźnik jest 2,1-krotnie większy, a najodleglejszymi są Litwa (wskaźnik 22-krotnie wyższy) i Słowacja (6,9-krotnie wyższy).

W ostatnim tygodniu nadal relatywnie dobra sytuacja utrzymywała się w Polsce również pod względem wskaźnika liczby zgonów.

Izrael szybka poprawa sytuacji epidemicznej

Ostatni tydzień – Betlej przenosi się teraz do Izraela i Wielkiej Brytanii – przyniósł już czwarty z rzędu spadek wskaźnika liczby zakażeń z 3782 do 2592, czyli o 31,5 procent. Dość niepokojąca jest jednak nadal relatywnie duża liczba zakażeń, mimo wprowadzonych tam rozlicznych ograniczeń i obostrzeń antyepidemicznych oraz trwającej już kilka tygodni akcji szczepienia trzecią dawką, którą przyjęło już 40 procent obywateli.

Możliwe, że złe wyniki epidemiczne kraju mają pewien związek z odmową z powodów religijnych szczepień przez znaczną część obywateli, ale większy negatywny wpływ miało radykalne zniesienie w tym kraju ograniczeń i obostrzeń u progu wakacji.

W minionym tygodniu w Izraelu liczba zaszczepionych jedną dawką osiągnęła ponad 6,14 mln osób, czyli 66,6 procent ogółu populacji, a dwoma dawkami sięgnęła ponad 5,66 miliona osób, czyli 61,4 procent.

W Wielkiej Brytanii, która była jeszcze nie tak dawno zachodnioeuropejskim liderem wykonywania szczepień (choć ostatnio wyprzedziło ją już kilka krajów, zwłaszcza Portugalia, Hiszpania, Dania i Belgia), do końca ostatniego tygodnia zaszczepiono 48,96 mln ludzi (72,8 procent społeczeństwa), a dwoma 44,992 mln (66,9 procent). W ostatnim tygodniu łączna liczba osób zaszczepionych pierwszą lub drugą dawką osiągnęła jedynie 441 tysięcy osób (poprzednio 469 tysięcy), czyli w relacji z liczbą ludności o prawie 9 procent mniej niż w Polsce (poprzednio o 5 procent więcej).

Warto jednak zwrócić uwagę, że mimo znacznie mniejszego zaawansowania szczepień w naszym kraju niż w obu wyżej wymienionych, obecny tygodniowy wskaźnik infekcji jest w Izraelu ponad 13 razy wyższy niż w Polsce, a w Wielkiej Brytanii prawie 17,5 raza.

Wariant delta koronawirusa jest tak zaraźliwy, że tzw. odporność stadna może być (w opinii znacznej części wirusologów) osiągnięta dopiero przy zaszczepieniu przynajmniej 90 procent społeczeństwa, a nie jak przy wariantach wcześniejszych, około 70 procent. Przy niejednokrotnie malejącym tempie szczepień w wielu krajach Europy, osiągnięcie takiego pułapu przed nadejściem jesieni, a nawet zimy staje się jednak już coraz mniej prawdopodobne – kontynuuje prezes Traveldaty.

W tej sytuacji dobrze, że wobec znacznego rozluźniania społecznej dyscypliny w przestrzeganiu antyepidemicznych obostrzeń i słabnącej z upływem czasu ochrony najwcześniej zaszczepionych i najstarszych roczników, władze podjęły przed ponad dwoma tygodniami decyzję o bardziej masowym podawaniu trzeciej dawki szczepionek. Dotyczy to osób w wieku powyżej 50 lat oraz takich, które przyjęły pełną dawkę szczepionki co najmniej 6 miesięcy wcześniej (w Izraelu 5 miesięcy) - dodaje.

Przegląd sytuacji epidemicznej

Ostatnią część materiału ekspert poświęca na krótkie omówienie wyników pandemii w wybranych krajach, stosując podział na rynki źródłowe (kraje, z których pochodzi najwięcej turystów) i rynki docelowe (kraje przyjmujące najwięcej wakacyjnych turystów) i wpisując dane w mapy i wykresy.

Foto: Traveldata

Generalnie w ostatnich tygodniach najwyższy współczynnik zakażeń w krajach źródłowych utrzymuje się w Wielkiej Brytanii, w której w ostatnim tygodniu wystąpiła druga z rzędu zwyżka wskaźnika z 3443 do 3484. Wyprzedziły ją trzy źródłowe kraje z grupy środkowoeuropejskiej – Litwa (4421), Rumunia (3734) i nieznacznie Łotwa (3686).

Kolejny raz poprawiła swoją pozycję Francja, w której po wcześniejszych wahaniach w siedmiu ostatnich tygodniach wskaźnik dość wyraźnie się obniżył – łącznie z 2539 do 597, a w minionym tygodniu spadł już do 502.

„Tak duży postęp jest najprawdopodobniej skutkiem wprowadzonych tam szeregu istotnych antyepidemicznych obostrzeń nakierowanych na przeciwdziałanie lawinowemu wzrostowi liczby zakażeń i zwalczanie epidemii, takich np. jak daleko posunięte ograniczenia w dostępie m.in. do lokali gastronomicznych i budynków użyteczności publicznej dla osób jeszcze niezaszczepionych. Wywołują one wprawdzie nerwowość i duże opory części społeczeństwa, ale okazują się skuteczne w ograniczaniu rozprzestrzeniania się choroby.

Porównanie zmian wskaźników Wielkiej Brytanii i Francji pokazuje ich wyraźny rozjazd, a mianowicie mimo historycznie wyraźnie wyższego stopnia zaszczepienia (obecnie różnica ta znacznie zmalała) wskaźniki zakażeń i zgonów w tym pierwszym kraju są znacząco wyższe – odpowiednio 6,9 i ponad 2,2-krotnie niż we Francji, w której również tendencja ich zmian jest tam od dłuższego czasu znacznie korzystniejsza”.

W niektórych pozostałych krajach tej grupy wskaźniki liczby zakażeń zaczęły również spadać, w tym szczególnie mocno w Belgii (z 1345 do 1017) i w Szwajcarii (z 1185 do 941), a w mniejszej skali w Holandii (z 678 do 673) i Irlandii (z 1900 do 1827). Jednocześnie wskaźnik wzrósł w Austrii (z 1319 do 1433) i kolejny raz w Danii (z 412 do 516), w której 10 września zniesiono wszystkie antyepidemiczne obostrzenia i restrykcje.

Relatywnie korzystna sytuacja w grupie krajów zachodnioeuropejskiej nadal dość konsekwentnie panuje w Niemczech, gdzie wystąpił nieduży spadek wskaźnika z 650 do 647.

W Polsce tygodniowy wskaźnik nowych zakażeń wykazał w okresie wcześniejszych siedmiu tygodni nawet znacznie bardziej spektakularny spadek z 363 do zaledwie 14,6 przypadków na milion mieszkańców, ale w okresie 11 następnych tygodni stopniowo wzrastał od 16 do 140, a w ostatnim tygodniu do 199. Obecnie jest on jednak mimo tej zwyżki jeszcze aż ponad 26 razy niższy, od jego maksymalnej wartości, która miała miejsce w ostatnim tygodniu marca 2021 (5091).

Bieżąca jego wartość (199) jest już jednak trzeci raz w tym cyklu rozwoju epidemii mniej korzystna od minimalnego wskaźnika między pierwszą (wiosenną) i drugą (jesienną) falami pandemii, która wystąpiła w drugim tygodniu września 2020 roku i wyniosła 88.

Miniony tydzień może być już niestety ostatnim, w którym sytuacja epidemiczna była w Polsce pod względem wskaźnika liczby nowych zakażeń najkorzystniejsza w Europie. Szybki jego wzrost w naszym kraju przy jednoczesnej generalnej stabilizacji w innych państwach kontynentu powoduje, że utracimy w tym względzie pozycje lidera, a najpoważniejszymi konkurentami do odebrania nam przodownictwa są Hiszpania i Malta.

Foto: Traveldata

Wskaźnik liczby zgonów dla Polski (3,25), pomimo ostatnich dość wyraźnych wzrostów był w minionym tygodniu nadal wyraźnie korzystniejszy zarówno od średniego wskaźnika w zachodnioeuropejskich krajach źródłowych (6,01), jak i od wskaźnika dla naszej części Europy (nawet z wyłączeniem Rosji), który w ostatnim tygodniu wyniósł 20,7.

W ostatnim tygodniu wskaźnik liczby zgonów dla Polski był piątym najniższym wśród krajów Unii Europejskiej po Finlandii (0), Holandii (1,87), Czechach (2,24) i Cyprze (2,30), a w Europie wyprzedza nas jeszcze Norwegia (2,04). Nieco mniejsza jego wartość miała miejsce też w kraju tradycyjnie bardzo niskiego wskaźnika liczby zgonów, czyli w Egipcie (2,42).

W minionym tygodniu bieżąca sytuacja epidemiczna w wypadkach śmiertelnych stała się w środkowej części Europy trzeci raz z rzędu bardziej niekorzystna niż w jej części zachodniej. Ogólny wskaźnik zgonów wyniósł 35,6 (poprzednio 30,6), a bez uwzględnienia wyjątkowo złej sytuacji w Rosji 20,7 (poprzednio 14,2). Jest to obecnie wyraźnie wyższy wskaźnik niż w zachodnioeuropejskich krajach źródłowych, w której wyniósł 6,01 (poprzednio 8,34).

Foto: Traveldata