Muzea wspólnie opowiedzą o Wiśle

– „Muzea Szlaku Wisły” to projekt realizowany w ramach ogólnopolskich obchodów roku rzeki Wisły. Doszliśmy do wniosku, że wśród setek różnych imprez turystycznych, kulturalnych, sportowych i edukacyjnych nie może zabraknąć muzeów, które w naturalny sposób przechowują pamięć o Wiśle – opisuje koordynatorka przedsięwzięcia Jadwiga Klim z Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku.

Podczas dzisiejszej konferencji w Centrum Konserwacji Wraków Statków w Tczewie (oddziale Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku), inaugurującej „Muzea Szlaku Wisły”, Robert Jankowski ze Społecznego Komitetu Obchodów Roku Rzeki Wisły powiedział, że projekt ten ma szansę zaistnieć nie tylko na jeden rok, ale na wiele następnych lat. – U genezy Roku Rzeki Wisły leżała nasza wspólna niezgoda na to, co się działo nad Wisłą, na ten marazm, bezsilność i brak aktywności. To szansa, żebyśmy spróbowali porozmawiać o Wiśle wspólnym językiem, a takim punktem odniesienia dla Polaków jest historia tej rzeki, bo z niej wszyscy wyrastamy – dodał.

Do projektu „Muzea Szlaku Wisły” przystąpiły m.in. Muzeum Historyczne Miasta Gdańska – Twierdza Wisłoujście, Muzeum Narodowe w Gdańsku, Muzeum Wisły w Tczewie, Muzeum Ziemi Chełmińskiej w Chełmnie, Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, Muzeum Etnograficzne w Toruniu, Muzeum Mazowieckie w Płocku, Muzeum Wisły Środkowej i Ziemi Wyszogrodzkiej w Wyszogrodzie, Zamek Królewski w Warszawie, Muzeum Historii Polski w Warszawie, Muzeum Nadwiślańskie w Kazimierzu Dolnym, Muzeum Okręgowe w Sandomierzu i Muzeum Historyczne Miasta Krakowa.

Klim wyjaśnia, że w ramach inicjatywy „Muzea Szlaku Wisły” organizowane będą m.in. wystawy stałe i czasowe, zajęcia edukacyjne; planowane są także publikacje wydawnictw, projekty badawcze oraz wydarzenia plenerowe.

W Muzeum Wisły w Tczewie 24 lutego otwarta zostanie druga część wystawy stałej „Wisła w dziejach Polski”. Jak wyjaśnia Klim, ekspozycja obejmie historię Wisły od I rozbioru Polski (1772) do czasów współczesnych. Pierwsza część tej wystawy, obejmująca najstarsze dzieje Wisły do I rozbioru Polski, jest dostępna do zwiedzania w tczewskiej placówce od lutego 2012 roku.

– Ideą wystawy jest pokazanie Wisły, żeglugi wiślanej w ścisłym związku z dziejami naszego kraju. Chcemy podkreślić, że Wisła to nie jest abstrakcyjny byt – ta rzeka jest częścią naszej świadomości – zaznacza Klim.

Na wystawie, oprócz multimediów, zgromadzonych zostanie ponad 100 eksponatów, w tym np. wózek do przewożenia kajaków z 1920 roku i zgarniacz ziemi wykorzystywany do przesuwania wałów wiślanych w okolicach Tczewa na początku XX wieku.

– Będzie też medal z konspiracyjnych regat na Wiśle z 1943 roku oraz elementy konstrukcyjne i wyposażenia statków wiślanych. Z ciekawostek, na wystawie można też będzie obejrzeć pieczęcie pocztowe ze statków – w latach 50., 60., a nawet 70. zeszłego wieku na parowcach odbywały się bowiem regularnie wczasy na wodzie i z pokładu można było wysłać do rodziny i znajomych listy i kartki, stemplowane pieczęciami z wizerunkami statków – dodaje Klim.

Muzeum Etnograficzne w Toruniu w ramach „Muzea Szlaku Wisły” planuje m.in. wystawę czasową o pracy i religijności wodniaków wiślanych: „Dla żeglowania bezpiecznego. Święci patroni i sanktuaria wodniaków wiślanych” (czerwiec). Muzeum Mazowieckie w Płocku chce zorganizować m.in. Jarmark Tumski (2-4 czerwca) i Święto Jana (m.in. puszczanie wianków Wisłą) w Skansenie Osadnictwa Nadwiślańskiego (24 czerwca). W planach Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy jest m.in. wystawa czasowa: „Miasto – Ludzie – Rzeka. Bydgoska opowieść znad Brdy i Wisły” (czerwiec) oraz projekt naukowo-wystawienniczy pt. „Miasto – Ludzie – Rzeka. Bydgoska opowieść znad Brdy i Wisły”. Muzeum Wisły Środkowej i Ziemi Wyszogrodzkiej w Wyszogrodzie przygotuje m.in. wystawę stałą poświęconą dziejom wyszogrodzkiego zamku wraz z promocją książki Tomasza Olszackiego „Dzieje Góry Zamkowej w Wyszogrodzie” (kwiecień). Muzeum Okręgowe w Sandomierzu zamierza zorganizować wystawę malarstwa i fotografii „Wisła w krajobrazie Sandomierza” oraz prezentację stewy dziobowej – łodzi typu szkuta z przełomu XVI/XVII w. – wyłowionej z Wisły w Sandomierzu w 2006 roku.

Uchwała Sejmu o ustanowieniu roku 2017 rokiem Wisły została przyjęta w czerwcu zeszłego roku. Obchody mają uczcić 550. rocznicę pierwszego wolnego flisu na Wiśle. W wyniku postanowień kończącego polsko-krzyżacką wojnę II pokoju toruńskiego z 1466 roku Polska zyskała panowanie nad całym żeglownym biegiem Wisły; w 1467 r. mógł się zatem odbyć pierwszy, nieograniczony spław wiślany. Jak zapisano w uchwale „Sejm RP oddaje hołd pokoleniom rodaków, którzy dzięki Wiśle i w oparciu o nią budowali tożsamość i potęgę państwa polskiego”. „Wisła – królowa polskich rzek, będąca symbolem polskości i patriotyzmu – to nasze naturalne oraz historyczno-kulturowe dziedzictwo. Ta wyjątkowa rzeka, przez stulecia tak różnorodnie kształtowania przez naturę i ludzi, wymaga obecnie zrównoważonego rozwoju. Jest dla nas wyzwaniem cywilizacyjnym – potrzebuje przemyślanej strategii oraz odważnych, dalekowzrocznych działań” – głosi uchwała Sejmu.

Turystyka