Jak podaje firma konsultingowa Kearney w swoim raporcie opracowanym dla firmy Tax Free World Association, w roku 2022 średnie wydatki osób kupujących w lotniskowych sklepach spadły o 29 procent. Napis „duty free” stracił swój urok, a opatrzone nim sklepy swoją moc przyciągania. "Model funkcjonowania travel retail rozmija się z aktualnymi oczekiwaniami klientów. Strategie stawiające w centralnym punkcie cenę są już zdecydowanie niewystarczające, a nowy rodzaj podróżnego oczekuje przede wszystkim dopasowanej do swoich potrzeb oferty, wysokiej jakości obsługi i spersonalizowanego doświadczenia zakupowego" - czytamy w komunikacie Kearneya.
Czytaj więcej
Darmowa podróż dla osoby towarzyszącej niepełnosprawnemu, jasne określenie, kto powinien zwrócić pieniądze za odwołany lot - przewoźnik czy agent - i ograniczenie zaliczek na wycieczki zorganizowane do 25 procent - to część propozycji Komisji Europejskiej przedstawionych w ramach rewizji przepisów chroniących podróżnych.
– Polski sektor sklepów wolnocłowych kwitł wraz z rozbudową i modernizacją sektora lotniczego — mówi cytowany w nim dyrektor w warszawskim biurze Kearneya Adam Rusiecki. — Otwieranie i modernizacja kolejnych lotnisk przyczyniły się do rozwoju oferty tego typu punktów handlowych. W kluczowych segmentach, takich jak słodycze, alkohole, wyroby tytoniowe, perfumy, kosmetyki i elektronika, sklepy na czołowych polskich lotniskach, z Okęciem na czele, przez wiele lat konkurowały z powodzeniem dzięki nietypowemu asortymentowi (trudno dostępnemu poza lotniskiem) i silną percepcją cenową związaną z "duty free". Jednak w miarę dynamicznego rozwoju detalu w Polsce i ograniczeń w rozwoju sektora lotniskowego, takich jak te lokalne wynikające z rozmiarów polskich lotnisk, przewagi sklepów wolnocłowych znacznie zmalały.
Skończyło się zakupowe odreagowywanie pandemii
Pandemia covidu przerwała dekadę szybkiego wzrostu w segmencie travel retail, którego wartość powiększała się nawet o 9 procent rocznie. Obecnie szacuje się, że wartość tego rynku w roku 2022 wróciła w 75 procentach do poziomu z roku 2019. Pełna jego regeneracja jest spodziewana w latach 2023-2024.
Odradzający się ruch pasażerski nie przekłada się jednak na rosnące zyski handlu lotniskowego. Według raportu Kearneya średni wydatek podróżnego spadł w ubiegłym roku o 29 procent, do 17 dolarów. Częściowo może być to efekt skończenia z tzw. revenge buying, czyli zakupami, którymi wielu konsumentów odreagowywało ograniczenia z pandemii, a częściowo wysokiej inflacji. Zebrane dane pokazują jednak, że istotnym powodem takiej zmiany może być również rozdźwięk między oczekiwaniami klientów, a obecnym modelem handlu detalicznego.